Blog o przyrodzie, naturze, śpiewaniu, historii

Część Druga ( II)

W Woli Klasztornej z piaskowca postawiono pomnik w upamiętnieniu tego wydarzenia, znaczy tragedii epidemicznej. Las, bujna roślinność skutecznie zaciera ślady, ślady pamięci też. Ten w Bąkowcu (Garbatka Letnisko) też się ma nie najlepiej, ten cmentarz choleryczny oczywiście.  Dobrze, że pan Stefan dba, promuje, przypomina, nie daje zapomnieć, walczy z chyba coraz większą obojętnością tych czasów. A my pasjonaci historii lokalnej razem z nim. By nic nie umknęło, by nic nie przemilczeć a co gorsza nie zmienić biegu historii. Nie zniekształcić, pozostawić prawdziwą, być może trudną. Te miejsca epidemiczne tu w Sieciechowie, Woli Klasztornej, Bąkowcu, Włostowicach, Końskowoli, Bobrownikach  przeze mnie odwiedzone niosą ogromny bagaż emocji. Wielkich żałości i niesprawiedliwości świata. Każda wojna niesie żniwo nie tylko od kul, ale i do właśnie epidemii. Wybuchały i dziesiątkowały. Ba! Wymierały całe wsie i miasta. W wielkim cierpieniu i bólu, bez pomocy medycznej.

Choć idąc za już przywołaną książką możemy wyczytać, że leczono sosem z kwaszonych ogórków: 

„Tu musimy zaznaczyć, że w r. 1866 dr. Krassowski w Płocku

wpadł na myśl leczenia cholery sosem kwaszonych ogórków. Wyniki

otrzymywał bardzo dobre; ten sposób leczenia tak się rozpowszechnił,

że ogórki kwaszone w Płocku jako lekarstwo w aptekach przyrządzano.

Działanie objaśnia dr. K. zawartością w sosie kwasu mlecznego. Naj­

nowsze badania bakteryjologiczne racjonalność tego leczenia potwierdzają. (Istota chol. Azjat.. i pospolite jej leczenie. Warszawa 1880.— Gaz.Lek. T. V).”

Warto w końcu coś o niej wiedzieć.  Moja koleżanka, dr nauk weterynaryjnych Ewa Bilska – Zając postara przybliżyć Państwu tą straszliwą chorobę :

„Cholera to choroba wywoływana przez bakterię Vibrio cholerae. Są to pałeczki gram ujemne, zwane przecinkowcami, które świetnie czują się w środowisku zasadowym, chłodnym i wilgotnym.  Gatunków Vibrio w całej rodzinie przecinkowców jest ponad 100, pałeczka cholery spośród nich jest jedną z najbardziej zaraźliwych. 

Do zarażenia ludzi pałeczką cholery dochodzi na drodze pokarmowej, głównym źródłem jest woda oraz żywność skażona Vibrio cholerae. Infekcje tą bakterią charakteryzują się szybkim i ostrym przebiegiem z dominującymi objawami ze strony przewodu pokarmowego. Choroba może objawić się już po kilkunastu godzinach, zazwyczaj w 2-3 dniu od spożycia bakterii z zakażoną woda czy żywnością. Pojawiające się biegunki i wymioty mają bardzo gwałtowny charakter i nie są poprzedzone żadnymi alarmującymi bólami brzucha.  Objawy, ich natężenie i tempo pojawiania się zależne są od ilości bakterii i uwalnianej przez nie enterotoksyny. Enterotoksyna wywołuje szereg zmian biochemicznych, które są przyczyną powstawania biegunek. Ze względu na bardzo szybko zachodzące zmiany w jelitach, biegunki te są bardzo gwałtowne i doprowadzają do szybkiego odwodnienia, kolejno, zaburzona gospodarka elektrolitowa prowadzi do wymiotów. Tempo odwodnienia jest galopujące, w ciągu doby chory może wydalić do 30 litrów biegunkowego płynu o mdławym zapachu. Charakterystycznymi objawami wynikającymi z nagłego odwodnienia są zaostrzone rysy twarzy (‘twarz Hipokratesa”), choleryczny głos (chrypka), zmarszczona skóra. W konsekwencji zaistniałych zmian biochemicznych oraz zaburzeń elektrolitowych dochodzi do niewydolności nerek, drgawek a nawet śpiączki. Następstwem wszystkich symptomów jest pojawienie się kwasicy metabolicznej, szybkie pogorszenie stanu chorego i śmierć. 

Brak podjęcia leczenia w przypadku zakażenia cholerą charakteryzuje się 50% śmiertelnością. Diagnostyka choroby jest dość prosta, opiera się głównie na charakterystycznych symptomach oraz badaniu bakteriologicznym biegunkowego kału, w którym znajduje się obfita ilość pałeczek cholery. Bakterie, które przedostają się wraz z biegunkowym płynem są zakaźne dla innych osób, spożycie skażonej wody czy żywności jest przyczyną dalszego szerzenia się choroby. Leczenie polega na antybiotykoterapii powodującej zabicie bakterii oraz dostarczeniu utraconych elektrolitów oraz płynów. 

Historia świata wskazuje na wiele epidemii cholery, a niektóre w konsekwencji okazały się wielkimi pandemiami. Choroba znana była już w starożytności, opisana przez Hipokratesa. Endemicznie występowała w Indiach i w Azji Południowo-Wschodniej. W Europie pojawiła się, kiedy to w okresie od 1817 r. do 1896 r. wystąpiło pięć pandemii cholery (5), a szósta trwała od 1899 r.do 1923 r. Epidemie cholery kilkakrotnie występujące w latach 1831-1923 w Europie Wschodniej, w tymi w Polsce zawlekane były przez wojska rosyjskie i tureckie w okresach klęsk i niepokojów społecznych. Choroba ta pomimo tego, że kojarzymy ją w Polsce z XIX wiekiem, ciągle jest notowana, a w niektórych krajach świata wciąż śmiertelnie niebezpieczna. W ostatniej dekadzie największe żniwa pałeczka cholery zebrała w Jemenie, pomiędzy kwietniem 2017 r. a listopadem 2018 r. raportowano ponad 1 mln 309 tysięcy zachorowań, w tym 2613 zgonów. W Afryce Wschodniej w 2018 r. wykryto 5782 przypadków choroby w Kenii oraz 4688 w Tanzanii. Zachorowania na cholerę raportowane są także na Dominikanie (zawlekanie zakażeń z sąsiedniego Haiti). Stałe zagrożenie epidemią cholery występuje również na Subkontynencie Indyjskim.

Ogniska epidemiczne cholery występują obecnie w wielu krajach będących kierunkiem wyjazdów turystycznych. Podróżnicy, zatem powinni szczególnie zwracać uwagę na higienę podczas wyjazdów, ponieważ odpowiedna profilaktyka pozwala uniknąć zachorowania. Przebywając w kraju o niskich standardach sanitarnych należy szczególnie dbać o higienę osobistą, każdorazowo myć ręce po skorzystaniu z toalety. W odniesieniu żywności i żywienia należy kierować się zasadą umyj, wyparz, ugotuj, obierz (możesz zjeść) albo zapomnij!!!  Jeśli woda niebutelkowana to tylko przegotowana! Skuteczną formą profilaktyki jest także doustna szczepionka inaktywowana.

Wspomniane leczenie kwasem z ogórków kiszonych ma naukowe uzasadnienie, ponieważ pałeczka cholery nie lubi kwaśnego środowiska. Spożywanie, zatem pokarmów zmieniających pH na bardziej kwaśne powoduje zmniejszenie ilości namnażających się bakterii a tym samym ilości produkowanej przez nie enterotoksyny, przez co objawy są mniej nasilone .”

Na postawie :

1 Naruszewicz-Lesiuk D. „Cholera , Choroby zakaźne i ich zwalczanie na ziemiach polskich XX wieku”

2 „Cholera , jej dawniejsze epidemije u  nas, przyczyny , objawy, zapobieganie, leczenie”- dr B.Dzieżawski, O.Hewelke, W.Janowski  1892

3. Wiedza nabyta pani dr nauk weterynaryjnych Ewy

4. Własne przemyślenia

5. Relacja Pana Stefana Sieka

6. Klemens Kurzyp „ Dęblin - szkice dziejów miejscowości i okolice.”

 Część PIERWSZA (I) 

Sieciechów miejscowość tak znana, że nie wypada już o niej nic opisać czy dopisać. Sama w Sobie jest historycznie zamocowana w głębokim średniowieczu. A jak ktoś czuje niedosyt to zapraszam na stronę pana Stefana Sieka – lokalny pasjonat historii, regionalisty -  www. izbasieciechow.pl. Tam wyczyta i poczyta o tej niegdysiejszej ważnej miejscowości i jednej z najstarszych parafii w regionie.

Do Sieciechowa nie przywiódł mnie ani  Klasztor ( Opactwo) , ani pięknie położone jezioro Czaple, nie domniemane i opisane przeze mnie ruiny zamków  czy droga Paryż, ba! Nawet zabytkowy cmentarz jak i parafialny kościół czy uroczy rynek, ale cmentarz epidemiczny. Tak – jeden z trzech w tutejszej parafii cmentarzy epidemicznych .Z roku 1873. 

Nawiedziłem jeden z nich w samej miejscowości Sieciechów. Bardzo skromy , gdyby nie krzyż  i ogrodzenie postawiony w 1998 roku w funduszy gminy i parafian. Napis a w sumie naklejka już dawno straciła na czytelności i myślę, że za 2 -3 lata wszystko odpadnie i zatracimy informację o tym krzyżu. A on sam stalowy , ocynkowany, na belce , głowa cierniowa Chrystusa ukrzyżowanego. Zdobiony , z podwójnego profila żelaznego. Ogrodzenie krzyża stalowe , kilka sztucznych kwiatów u jego podstawy. Tablica z napisem „ Cmentarz epidemiczno-choleryczny w Sieciechowie z roku 1873”. W tle boisko, obok jakaś firma. Według pana Stefana w latach 50-60 i później stał tu drewniany krzyż a sam teren był bardzo zaniedbany, zachaszczony, pełno było tarniny kłującej i innych krzewów. Cmentarz mieścił się w prostokącie 80x60 metrów. W poprzednim wieku wybierano tu piasek, obok cmentarza. Teraz teren nosi nazwę Niwki.  

Tego typu cmentarze jak pisałem o Włostowickim czy Końskowolskim epidemiczne są zawsze oddalone od samego centrum miejscowości. Tu było podobnie. Zabudowania samej miejscowości z czasem puchła i rozrastał się połykając co rusz nowe tereny. I tak oddalone cmentarze od miejscowości zostały przez nie wchłonięte. Tu było tak samo. W drodze do miejscowości Łoje odbijamy w pierwszą w lewo ( od strony centrum byłego miasta Sieciechów) i za 100 metrów widzimy boisko i to miejsce.  Na mapie Lidar widać wyraźnie miejsce pochówków. Przywołane 3 cmentarze epidemiczne  gwoli wyjaśnienia znajdują się w Sieciechowie , Woli Klasztornej i Bąkowcu. 

 Zestawienie występowania epidemii cholery na podstawie [2]

Widać po zestawieniu jakie poczyniłem w 1872 roku część guberni Radomskiej do której należał Sieciechów była mało narażona na epidemię. Zliczono raptem 97 przypadków zachorowań a 25 zgonów. Po drugiej stornie Wisły w guberni Lubelskiej żniwa epidemii były znacząco wyższe, bo samych zachorować było 1286 z blisko połowa odeszła z ziemskiego padołu. Podobnie i było tu w parafii Sieciechów. 

W tymże roku 1872 w samej parafii Sieciechów zmarło 92 osoby.Tragiczny rok 1873 – epidemia . Najprawdopodobniej cholerę przynieśli w te strony budowniczy kolei ,gdzie Dęblin był w planach budowy dwóch kluczowych linii ( kolej Nadwiślańska zatwierdzona przez cara w lutym 1873 roku i Iwanogrodzko- Dąbrowska  ( Dęblin – Dąbrowa zatwierdzona w 1875 roku).Powołując się na Pana Sieka w tragicznym roku ( 1873 ) zmarło w parafii 276 osób  ( nie ma potwierdzeń , że wszyscy na cholerę) z Sieciechowa i Łoi oraz 82 osoby z Woli Klasztornej i Zalesia należącej do tejże parafii. Rok 1874 przyniósł parafii 82 zgony ( Sieciechów i Łoje) , ale nie ma pewności, że na epidemię.

I tak stoję przy tym krzyżu , tym miejscu chyba, ech zaryzykuję stwierdzenie ,że zapomnianym. Takie tragedie, przejścia cholery, czy czerwonki, tyfusu, dżumy w tych czasach nie wywołują smutku i powagi tragedii, ot były , mijały. I głupie żarty – lepiej tam nie kopać … I nie wiem czy to znieczulica jakaś, czy po prostu mała wiedza, czy chęć odcięcia się od historii…nie wiem. Mnie to razi i mi z tym źle. Stoję przy tym krzyżu i modlę się za te dusze , które zostały tak bez pytania zabrane, wyrwane nagle i bez żadnego tłumaczenia. Dusze zapomniane przez ludzi, dusze zarośnięte chaszczami, wyklęte, zostawione same sobie. Czuję tu ich żałość za niesprawiedliwość losu. Za to, że muszą się błąkać, szukać ukojenia. Czuję je tu, tak mało tu się modlą o nie, tak niewiele im trzeba , ot westchnięcie, krótkie Ojcze Nasz , Zdrowaś…..  

Koniec części Pierwszej ( I) 

OBŁAPY 

Cisza jakaś nietypowa. Przecież to dopiero 6 rano. Słońce już dawno swoimi mackami dotyka ten ziemski padół. Wygrzewa mech ten zaranny, jeszcze otulony rosą, nocną pierzyną. Ogrzewa korony tych sosen co smagane wiatrem jesiennym chylą się w stronę Wieprza i jego oblicza. Ogrzewa reszki zimna mar nocnych budując kolejny cud. Cud tryumfu dnia nad nocą. Cud na nowo zmartwychwstania dobroci dnia nad złożonością nocy. Ale czy ta noc zawsze zła ? Zawsze taka czarna i niepewna? Niesie przecież ukojenie ciału po całym dniu ciężkiej pracy. Pracy nad sobą , nad zadaniami, pracy z ludźmi i dla ludzi. Pracy gdzie coraz częściej nie otrzymujemy nawet naparstka satysfakcji nie mówiąc o jakiejkolwiek atencji czy estymie. Czasy moralnego przewrotu modelują skrajnie nienaturalną rzeczywistość , które staje się pomału codziennością.  A przecież codzienność za jakiś czas będzie tradycją a tradycja historią. Ukrywamy się pod RODO stając i tworząc wielkie rzeki anonimowości naszej. Ta cisza tu w niebrzegowskich  lasach wywołuje u mnie takie obrazy. Jest las, jest Wieprz, są jałowce, pełno pszeńca żółci się niemiłosiernie.. czegoś brakuje tu…. Życia. Nic nie pulsuje, nic nie zakwili, nic nie unosi się nad głową. Martwo jakoś. Bez wyrazu, duszy !? i to tu , gdzie jeszcze nie dawno aż kipiało od emocji życia tego miejsca, gdzie rwetes ptactwa, rwetes nadbagiennych odgłosów żab i kumaków otaczał mnie i mój świat sycąc mnie nade wszystko i ładując akumulatory. Dziś cicho, być może już po tokach, już legi już pisklęta już lato wpadające w przednówek jesieni?  Taki las się stał anonimowy jak wystawa w Bibliotece Publicznej w Puławach w zeszłym roku. Świetne uchwycone cudowności Puław i okolic oparte na stojakach i ich bezimienne tabliczki jako autor. Podchodzę do pani bibliotekarki celem zaczerpnięcia informacji o autorach tych wymownych często ujmujących zdjęć. RODO. Opuściłem wzrok. Odszedłem. 

I tak teraz te drzewa są jakieś anonimowe , jakieś takie bez życia. Szumi wiatr między nimi, szumi, jałowiec się niekiedy ugnie ciut, ugnie , opadnie z czeremchy wypalony słońcem liść, opadnie. Nad bagnem ważka przeleci ale jakoś tak cicho, bez polotu. Hmm, strasznie dziwne to wszystko. Zapadła decyzja – jadę dalej na Obłapy. Dużo słyszałem o tym przysiółku a kiedyś wsi. Dużo dobrego. Chciałem sprawdzić , chciałem dotknąć chciałem poczuć. Droga leśna utwardzona jakimś kruszywem , który ni jak nie pasuje tu do tego lasu , tu do tej przyrody, tego świata. Wije się przy starorzeczu Wieprza, po lewej stronie. Jeszcze niedawno tędy płynął mój kochany Wieprz. Dziś zostawił cenne i żyzne bagno ,enklawę i miniaturkę tego wieprzańskiego cudu. Jadę dalej, zmienia się krajobraz. Wybuchają przede mną piaski i wydmy, zarwane skarpy. Korzenie sosen obnażone i wystawione na widok przybyszy , nie wstydliwe. Brama do innego świata.

Czuję tą zmianę , czuję że za chwilę znajdę się w czymś przeze mnie jeszcze nie zbadanym, nowym , ale jakże wartościowym i pięknym. Jadę po woli, skarpy piaszczyste niczym wydmy, fiordy pozostawiam za sobą. Wyłania się równina, na niej rzeki i rzeczki małych drużek. Gdzieś linia energetyczna podpowiada, że tu ktoś mieszka. Choć nie widzę jeszcze domostw, widzę rozlane łąki popalone przez nabrzmiałe i nieludzkie słońce tego lipcowego dnia. Tej przekorności deszczu , który nie dał się pokazać i poznać, tej bezchmurności poranków , południa i wieczorów dające smagać się bezlitośnie słonecznym razom. Sośniny, młodniki brzezin, piachy…dużo piachu. Tego przywieprzańskiego tego co nie rodzi , nie daje nadziei na obfite zbiory, gdzie ledwo żyto czy owiec się zawiąże , gdzie może fasolka wzejdzie, gdzie marchew mała i pokręcona. Jak tam w Bonowie…ciężko, ale razem trzymająca się społeczność dawała nadzieję na lepsze jutro wpierając się wszystkim. Czasy już odeszły co prawda do lamusa, ale czy na pewno ? Nie ma w nas pierwiastka szacunku do ziemi gdzie mieszkamy, nawet tych piachów?

Nie mamy w sobie chęci podjęcia trudu jak nasze matki ,babki uprawy ? Tej tak naturalnej synergii? Ja mam… i to dużą…. Chowałem się na przy kołobrzeskiej wsi. Wsi „pegeerowskiej” z niezliczoną ilością krów, buraków cukrowych, ziemniaków , pszenicy… Nauczony pracy w polu, koszenia, kopcowania, przetworów, hodowli kur, królików, kaczek  szacunku do ziemi, swojej ziemi…. I tu tak patrzę na te piachy i tylko oczami wyobraźni widzę ogromy trud i wielkie poświęcenie tych tu włościan by tą ziemię ujarzmić i z niej czerpać…. 

Sama miejscowość była wzmiankowana w 1781 roku , wówczas należała do parafii Gołąb -„Niebrzeżow z młynem i chałupą jedną w Obłapach”. Wtedy jak i teraz nie była wsią lecz przysiółkiem. Pamiętajmy ,że i Wieprz wił się inaczej. A wraz z nim przemieszczał się przysiółek Obłapy. W latach późniejszych a na pewno w 1827 roku Obłapy były wzmiankowane jako wieś. W czasach wielkiego spisu mi

miejscowości - Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich – wieś posiadała dwie osady po 18 morg ziemi. Zanotowano też, że leżała po lewej stronie Wieprza. Na początku lat 20 XX wieku jeszcze figurowała jako wieś.  By po po wojnie i w latach 70 już być przysiółkiem Niebrzegowa. Łąki i pola były nazwane Obłapami. 

Jadę dalej i jak dwa filary, pilnujące wjazdu do tego świata duże psy. Mieszanka owczarka niemieckiego z jakiś większym od niego. Koło kajzegi , polanka pocięte równo, cała sterta , kopczyk a przy nich te dwa olbrzymy. Szczekają donośnie , aż przeszywa człowieka. Stojąc przy domostwie a w sumie siedząc w aucie poczułem się bezpiecznie. I naszła myśl…. Jak nie wpuszczą to co zrobię? Będąc tak blisko a jednak tak daleko. Wyszedłem do nich. Trudno. Może nie ugryzą. Samochód zgasiłem. Ujadanie ustało, dobry znak, bacznie przyglądają się mi a ja im. Podchodzą do mnie dość ostrożnie . Pochylają głowy, wąchają na odległość. Swój. Odchodzą.  Droga wolna. Obłapy mnie przyjęły. Te Obłapy co tu lotnisko polowe było , co mijałem Pana kiedyś ze świeżym chlebem tym leśnym duktem co do nich jechał. Kilka domostw, kilka płotów , droga i znam na stodole wymalowany – koniec drogi. Po prawej łąki i ule domostwa po  lewej ON. Wieprz. Widać z daleka pozarywane skarpy piaszczyste. Widać jak pracował z nimi ten tu zadziora Wieprz. Widać jak obdzierał i wgryzał się w brzegi tych nadwieprzańskich piachach. Stoję na skarpie patrzę na lewo, znajome psy siedzą ok 40 m ode mnie czujnie obserwując. Patrzę przed siebie , widzę jak się wije, jak nabiera animuszu, może szykuje sobie znów nowe koryto? Patrzę na prawo i widzę skarpy odarte z piachu , widzę pomost , widzę zejście dla bydła, koni do wodopoju. Takie niepozorne miejsce a tak zamyka w sobie mistyczny wieprzański świat. Świt tu, oddech w ciszy tego poranka głęboki. Płuca wypełniły się tym co najlepsze, co dotyka. W końcu usłyszany świergot ptaków taki piękny, taki właściwy, taki mój. Zapomniany świat, zapomniany świt, tak bardzo strzeżony przez dwa wielkie psy. Chyba nie każdy tu może, chyba nie każdemu to wolno…….

Zdjęcia własne. Rys historyczny na postawie :

słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, słownik geograficzny królestwa polskiego i innych krajów słowiańskich, tom vii

Rzeka złota nawłoci pływa między wąwozami , tuż za nią zboża posiane już czekające na zbiór . Taki nasz owies , żyto prężą się ku słońcu. Tu pewnie kiedyś stała chałupa , tu być może drogi się krzyżowały , tu pewnie historia się pisała na nowo. Tu matki wypłakiwały łzy całe za swoich synów co na wojny szli. Tu ci synowie opłakiwali swoje spalone ojcowizny. Tu ojcowie klękali i modlili się za zdrowie domowników , za deszcz czy dobre czasy. Droga zarosła , przykryła się zielenią i kwieciem lata, pola dalej się złocą zbożem , ale już nikt nie płacze przy nim , nikt się nie modli o lepsze jutro, nikt się nie zatrzymuje. Nikt prócz mnie dzisiaj .... przydrożny krzyż , niech aż tak samotny się stoi , przystańmy, westchnijmy... przydrożny krzyż przy Parchatce.

Przerosło moje oczekiwania wiec Tu i blogu chciałbym podziękować Wam moi czytelnicy bloga za tak gromadne uczestniczenie w jego życiu. Od jego początków czyli października 2018 roku był założony w swoim skromnym kształcie i postaci. Kilka ulotnych myśli o istnieniu, kilka wycieczek po historii nie tylko lokalnej, kilka biegów opisanych garść botaniki czy śpiewu. Ktoś powie dużo?! tak dużo. Ale taki złożony jestem.I tym złożeniem i myślą ulotną się dziele. Dotychczas zarejestrowałem 1841 odsłon, czyli wejść na bloga.
Poczyniłem 191 wpisów, otrzymałem i odpowiedziałem w formie komentarza 184 razy. Mam jeden wpis do księgi gości.

Pochmurny zaranek. 6 godzina. Gdzieś w oddali nad Wólką Gołebską majaczy słońce. Walczy i to dzielnie z chmurami wychodzącymi znikąd, pojawiającymi się nagle i zabierające cały całun na widnokręgu. Słońce się nie poddaje , wypręża się jak może rozświetla to co w mroku przygasło kilka godzin temu. Otrzepuje tu nad wolnicą pył nocnego kalejdoskopu gwiazd, snów, mar. Maluje na nowo dzień, dzień dobry, dzień codzienny. Taki malarz na cały etat od zarania wszechświata do jego ostatniego tchnienia. Ta nasza przaśna codzienność dorzuca gęstwinę chmur, zaciąga i rozciąga niebo skutecznie zakrywając życiodajną gwiazdę. Ale jeszcze chwilę, jeszcze ciut, jeszcze Słońce walczy. Walczy z tą chmurzastym ludzkim kobiercem niewypitych kaw, korków na drodze, złych poranków. One kłębią się nad moją głową. Nad Wolnicą. Koi cisza, koi z niczym nie porównywalny zapach wiślanego poranka. Skręcam na most tuż przy zjeździe do Gołębia.

Autor

A ta droga do Gołębia przecież kiedyś jak Wólka powstała była silnie obsadzona drzewami, była ważnym traktem łączącym Gołąb z swoją wolnicą. Dziś ot asfalt ale pięknie wkomponowany w pejzaż tej ziemi , tych żniw, tych przyszłych wykopków tych już świeżo stworzonych ściernisk. Dziś choć kusi nie na Gołąb, na Wisłę na główkę. Długa droga wyłożona betonowymi zbrojonymi płytami wokół zieleń przywiślana. Przede mną główka mostu pontonowego. Tu gwarno i ruch. Kilka samochodów w porannym świcie zaparkowanych przy krawędzi mostu, przy nich ich właściciele,przy nich koledzy . Zatoczka , tu wody spokojnie się toczą , bardzo leniwie, jak na Wisłę zbyt leniwie. I tak siedzą sobie wędkarze w sowim świecie, swoim ja. Zadowoleni, znają się dobrze. Słychać jak przywołują się po imieniu, słychać ich wspólną zażyłość , ich wspólną pasję.

Świt nad Wołką Gołebską

Z drugiej strony zatoczki pan ubrany na czarno energicznie odganiający się przed chmara komarów nawołuje swojego druha na moście : „Staszku ceny paliwa znów poszły do góry”

Staszek odpowiada : „ Nie wiem jak będziemy dojeżdżać tu na ryby niedługo…” , ktoś z boku wtrącił się swoim „ Ze mną będziecie jeździli mam duże auto…”.

A ja stoję przy moim aucie i zasłuchuję się w dawno nie słyszane rozmowy przy Wiśle, przy wędce, przy swoim i swoim świecie. Kolejny raz gdzieś we mnie odzywa się wędkarz, wstający często o 4 rano by być nad wodą i rozkoszować się tym stanem wspólnej symbiozy : ja i woda. Lekko ściska w dołku. Już chwilę stoję w tym wiślanym świecie, już mnie przyjął i pochłonął ,gdy dopiero jeden z wędkarzy cicho zapytuje kolegi kto przyjechał tą skodą? Słychać dobrze, niesie się po wodzie. Majacząca odpowiedź płynie z ust kolegi , że nie wie ,ale pewnie swój…

Opuszczam most udaję się na moją główkę. Główkę , gdzie z Marcinem spędziłem nie jedną nockę, nie jeden dzień. Główkę nieprzyjazną, kamienistą, niewygodną, ale tak piękną i tak urokliwą. Stawiam pierwsze kroki wzdłuż Wisły , widać na każdym kroku niedawną powódź. Wyrzucone na drogę przywiślaną drewna, butelki , ludzki śmieć już wkomponowały się w otoczenie. Mewy wrzeszczą nad głową, gdzieś poderwał się bocian. Wita mnie kwitnąca kolczurka. Gęstwina krzewów i łąk. I te łąki ubogie ot trawy i nawłoć , gdzieniegdzie na krzewinach zakręcił się wyżpin jagodowy wcale tak często niewystępujący w Polsce. Jest go tu ciut. I dalej przez łąki , przez pokrzywy do miejsca dziś mojego, dawno nie widzianego- główki. Wyłania się przede mną piaszczysty skrawek ,wierzby. Piachy jak w Łebie, jak nad morzem , ale ten piach cieplejszy, kolor milszy, bardziej tutejszy. Jest, ostatnie jeżyny i pokrzywy zostawiam za sobą.

Lutro Wisły a na nim leniwe płynące bąble, jakieś kawałki drewna. Stan niski rzeki odkrywa tajemnice dna pomału. Jestem na miejscu. W końcu mogę zatopić się w wiślany świat w całości. Wchodzę na główkę i staję naprzeciw mostu , naprzeciw wędkarskiego padoła. Tam Słońce jeszcze walczy, jeszcze rozświetla nadając bursztynu niebu, kojąc oczy i duszę. Nawet dymiący komin z Azotów nie drażni. Każe jedynie pamiętać o nim. Zamykam oczy, pochłania mnie ten wymiar,szum wody, trel ptasi, odgłosy wędkarzy, plusk na wodzie. Czuję ukojenie. Czuję jak ładują mi się akumulatory. Na ten dzień by mieć siłę , energię. Być może i na jutro czy na piątek też. Kto to wie. Moje 20 minut się kończy. Otwieram oczy, świat rzeczywisty, realny , taki na dotyk szybko dociera do mnie. Tylko czemu trzeba już wracać stąd ….?

Kończy się pierwsza dekada czerwca. Łopoczący zielony już lekko wyblakły namiot na zimnym norweskim wietrze. Sine fale blisko podchodzą pod brzeg. Uderzają miarowo ale i agresywnie. Zimno. Mocno wbite śledzie trzymają cały dom, dom z nylonu, dom na dobre i złe, ostoję i twierdzę zarazem. Miejsce tak ważne , i tak znienawidzone. Przeszywające zimno czerwcowego dnia skutecznie zniechęca do wszystkiego. Deszcz zacina, potęguje poczucie niedalekiego optymizmu. Stawia w zapytaniu cel wyjazdu. Lekko podcina samopoczucie, uzbraja jednak wiarę i wyzwala nadzieje. Krople uderzają głośno a raz cicho, słychać ten ich szelest. Ale tysiące km od domu smakują inaczej, lekko przerażają. Są złowrogie. Są nie nasze. Zaparzona herbata krzepi, książka w telefonie uspokaja, pobudza dawno nie widziane emocje i wyobrażenia. Dziś jest czas na strawę ducha. Dziś jak rzadko pedały roweru nie poczują nacisku stóp, nie każą im się kręcić , wykonywać kolejne dziesiątki kilometrów trasy. Dziś nie. Dziś kapią tylko łzy norweskiej ziemi , rzęsiście z nieba. Czas na zagłębienie się w te prawie 2700 km za sobą, czas podsumować 33 dni. Jakie długie , codziennie okraszone jakąś przygodą, jakimiś wspaniałymi spotkaniami z ludźmi i przyrodą. Dni rozłąki za rodziną, za Gołębiem, Warszawą za Polską. Za dobrym lubelskim piwem perełką, za tą już w maju wybrzmiałą wiosną w sadach i polach Gołębskich. Dni katorżniczej swojej jazdy, by udowodnić coś sobie.

By złamać siebie, by zaspokoić głód przygody, by okrasić swoje życie takimi barwami , nasycić duszę takimi obrazami, zrealizować pomniejsze czy główniejsze cele. Być dumnym z każdego kilometra, każdego wdechu skandynawskiego powietrza, każdego spojrzenia na tutejszą przyrodę. Ten krajobraz surowszy dla turysty z Polski a tak naturalny dla tutejszych. Już blisko cel , Przylądek Północny. Nic go już nie złamie i załamie. Kontakt z rodziną, przyjaciółmi jest. Wrzutki na bloga są z pięknem tutejszego świata. Tak Pokazuje nam dzień po dniu prawie jak płynie po tym niezbadanym przez większość ludzi świecie. Świecie fizycznego bólu , palących mieści nóg , pleców ale cudownie radującej się duszy. Zostawić to wszystko co się miało i zabrać się w obcy świat. Tak o, decyzja, realizacja. Kto tak potrafi w tych czasach. Heroiczny wyczyn ba! Epicki. Na te czasy miałkie i nijakie przesycone słabą codziennością i materialnym pędem taki KTOŚ. Taka historia, taki człowiek. Taka postawa, takie marzenia, taka tytaniczna praca mimo wszystko. Zostaje zauważony, zostaje dostrzeżony. Staje się inspiracją, staje się autorytetem. Kolorem w bezbarwnej nijakości dnia i bezpłciowej nocy.  Już za 3 dni osiągnie cel.

Dziś siedzi pije herbatę zaczytany w dawno nie widzianą książkę. Czas wielkiego powrotu, czas wytarcia na Nordkapp łez szczęścia, cierpienia, radości i smutku. Czas podniesienia dłoni do góry, czas podniesienia swojej wartości, swoim stalowych morale. Czas pogratulowania sobie , czas postawienia nowych pytań, nowych celów, nowych dróg. Kto to wie….Koniec czerwca melduje na liczniku 4 tysiące kilometrów. Skrzętnie zliczone, każdy ważny, coraz ważniejszy. Przeszło 50 dni za sobą. Jakże trudnych i szczęśliwych. Tych nocy przespanych pod chmurką , tych dni pokręconych na rowerze zawsze lub prawie ponad 100 km, tych rozmów z tutejszymi, nowych znajomości, tej pokory przez mateczką naturą gdzie człowiek staje się mały i miałki. Taki bezbronny i bezsilny. Tych okruchów historii dotkniętych w dziesiątkach muzeów, domów tradycji, tej wiedzy nabytej na bezkresach łąk, czy morzach drzew. Tych herbat czy kaw wypitych podczas białych nocy leżąc i zaciągając się zatokowym morskim czy jeziorowym powietrzem. Tych niezliczonych ilości słupków drogowych mijanych z nadzieją, że każdy przed nim to bliżej dom, bliżej rodzina.

73 dni rozłąki , 73 dni heroizmu, 73 dni jazdy by po tysiącach km w niebieskiej koszulce i sandałach jakże pasujących to już gorąca lipcowego dnia dać znać Rafałowi ,że jest w Sieciechowie. Plac przykościelny wypełnia się rowerami, bliskimi, emocjami wyczekiwania , tęsknoty, wielkiej miłości rodziny, ojca wyczekującego tak bardzo….. Widać w nim wielką tęsknotę , wie że nic mu nie jest. Na pewno codziennie dzwonili do siebie. Choć może esems. Widać w nim radość ,że syn już tuż tuż. Ja gdzieś z boku. Aparat w ręku. Czuwam choć nie znam osobiście. Poznaje się z Rafałem , rozmawiamy, czujemy jednak że za chwilę zdarzy się coś tak bardzo i długo wyczekiwanego, podchodzi Małgośka z Wojtkiem uwieszonym na niej  - rozmawiamy, bardziej czekamy. Słychać warkot odpalanego „komarka”. Ktoś nie wytrzymuje i wyjeżdża na powitanie. Staje dopiero przy „Nadwiślance”. Czeka. Czekają wszyscy. Czuć to czekanie. Czeka świetny baner , czekają dzieci z bilbordem własnego autorstwa. Kolorowy. Witaj w Gołębiu. Serduszka. Łza się kręci. Tyle ludzi i tyle serc przyszło. Oczekiwało, zawsze warto oczekiwać i wyczekiwać, najpiękniejsze są powroty , choć czasami trudne. Ten pewnie był wyczerpujący, ale o niespotykanym ładunku spełnienia i wielkiej tęsknoty która za sekundę stanie się przeszłością.

Słychać warkot „komarka” widać rowerzystę. Widać GO .Tytana wśród tytanów. Uchwycam  kilka chwil, krzyczę BRAWOO. Unosi dłoń…wjeżdża w tak wyczekiwany i wytęskniony świat…..

KTO ? – Warszawiak w Podróży - Maciej Kurnicki. 

Jest moją inspiracją. Napisałem to tak jak czułem, być może było inaczej. Takie mam wyobrażenie tej przygody życia…wybaczcie. A co najważniejsze udało się poznać go osobiście.

Kościół farny Końskowola

Ranek lipcowy. Już ten ciepły po tygodniu ochłodzenia, ten ze słońcem zarannym, ten niosący radość, przeganiający ostatnie mary nocy.Z tym porankiem i z wypitą kawą ruszam do Końskowoli. Tak dawno tam nie byłem. Tam w tym byłem mieście, tym kluczowym dla przemysłu włókienniczego i tkackiego miejscu, tym wielkim tyglu kulturowym i etnicznym, tym tak bogatym i często cierpiącej historii miejscu, tych Konińskich, Tęczyńskich, Sieniawskich , Lubomirskich czy Czartoryskich. Wielkie rody , wielkie majątki, wielkie tragedie , wielkie osobistości. Chyba w okolicy nie ma równej sobie w dziedzictwie jakie nosi na swoich barkach, tradycji jaka pisana jest codziennie, ran jakie znosi od zarania jej istnienia.

"Nowy" budynek starego ratusza z 1775 roku po renowacji ;)

I tam właśnie dziś , właśnie tego ranka postanawiam ją znów odwiedzić. Zaciągnąć się powietrzem na łąkach przy Kurówce, napawać wzrokiem urodę tych wąskich miejskich uliczek. Usłyszeć być może historyczny gwar rynku, tupot koni i ciągnących je wozów, nawoływań handlarzy czy okrzyków bawiących się beztrosko dzieci. Jadę do tego świata. Wolno sunący ludzie budzący się z każdym krokiem do pracy, do swoich obowiązków mijam , czy ten pan czekający przez delikatesami , już widać nie młody, widać w jego ręku siatkę uszytą z rękojeściami. Długo już z nim jest ta siatka, znoszona, wyblaknięta, ale przytula do serca. Czeka. Nie pytam nawet w głowie na co…

Przy kościele farny skręcam do ratusza. Ostatnio tu byłem jak redukowali wieżyczkę strażacką i skuwali elewację. Dziś wita mnie wykończona maszkara zabytkowego bo chyba 1775 roku ratusza – magistratu ówczesnego. Bo przecież ten wcześniej się spalił. Zabolało mnie serce widząc te buraczkowy kolor, tą szklaną kopułkę, tą całość. Nie tak sobie wyobrażałem przywrócenie świetności temu miejscu. Ale cóż każdy widzi inaczej, odbiera inaczej, czuje inaczej. Do mnie to nie przemawia.

Bardziej zabolało mnie serce widząc miejsce pamięci poległym mieszkańcom Końskowoli i okolic zagraconymi płytami chodnikowymi, przyczepą z długim dyszlem, gdzie maszyny budowlane swoimi kołami depczą z takim trudem i pietyzmem honorowe miejsce poległym…. Coś się zmienia. Nowy ratusz, nowe drogi, kostka równiutko kładziona od strony kościoła. Przyszło nowe. Z niecierpliwością czekam na finał tych prac rewitalizacji. Liczę po cichu,że drzewa choć nieliczne przy ratuszu zostaną, gdzie kostka nie zaleje tego miejsca zabierając mu już i tak małą resztkę dawnej świetności. Z tymi już mieszanymi uczuciami i emocjami udaję się na Szewską i resztę tych wąskich uliczek. Już je ciut znam, już tu bywałem. Tu też coś robią, jakies prace budowlnane. Mijam szpalerek już wyniosłych słoneczników. Na tak wąskiej przestrzeni świetnie przełamują jej szarość.W oddali widać ścianę zieleni Kurówki. Ja odbijam w prawo do i natykam się na słońce co z ziemi wyrosło.

Duży majestatyczny On zwrócony do Słońca tego na niebie, już czerpie , już ładuje akumulatory. Już jest w idealnej synergii lądu i nieba. Słońca i ziemi. Płomienie jego płatów wprawiają mnie w stan zadowolenia, radości i szczęścia. Zamykam oczy i widzę łany słonecznika na włoskiej ziemi uwiecznionej przez moją koleżankę jak tam bywała. Czuję ich zapach, ich cichy szelest liści na letnim wietrze. Taki obraz tu w porannej Końskowoli. Stawiam krok dalej i dalej krok , cel mój już blisko. Łąki przy Kurówce.

Jeszcze zawieszam wzrok na wiszącym dużym skoblu przy już wybrzmiałych z wieku drzwiach drewnianych. Łuszcząca się farba, pękające drewno przypominają mi, że Tu właśnie w Końskowoli tych drewnianych drzwi, tych drewnianych okien, tych drewnianych domów, tych drewnianych stodół jeszcze jest dużo. Jeszcze mimo swojego zapadającego się w starości stanu cieszyć oko mogą, karmić duszę potrafią, opowiedzieć nie jedną historię przekazać umieją.

Mostek na Kurówce, droga uczęszczana. Irytujący tak z rana warkot samochodów, ich piski i chrząkania wybija mnie ze stanu zamyślenia kładąc na stole prawdę o tym ,że dziś wtorek, dziś do pracy, do obowiązków. A rzeka wije się wolno, stan niski, widać jej roślinność i piękna strzałka wodna pręży się swoją bielą, kaczki już przyzwyczajone do rwetesu porannego nic sobie nie robią. Pływają wolno, majestatycznie. Tu przy boisku. Szybko przechodzę przez remontowaną już długo drogę by udać się na łąki i stawki z dala od tego harmideru. Ulica Spokojna a w sumie jej początek i koniec, tuż przy już zjedzonych korozją barierkach.

Najstarszy już nieistniejący cmentarz żydowski. Jeden z dwóch. Nic po nim nie zostało, lecz nie zwalnia mnie z tego by pochylić głowię na krótką modlitwę za nich. Dwa uschłe drzewa przy Kurówce takie wymowne. Przycupnęły jakieś ptaszki na ich gałęziach. Wymowny widok.

Schodzę w końcu na zieleń, ba! cały dywan zieloności i cudowności kwiecia. Zaczynam słyszeć ptaki, szpaki, skowronki, kaczki tym swoim chichotem zdradzają bliskość wody. Witają mnie ogromne już łopiany wyrosłe w zagonku traw i turzyc przeplatane wierzbownicą. Takie ma piękne małe fioletowe kwiatki. Z drugiej strony łany fioletowo- różowych bodziszków łąkowych na wprost droga , zielona, pachnąca tak bardzo z rana. Raz za razem zaciągam  jej cudowność, mokrej, zroszałej łąki , pajęczyn, ziel rosnących na niej, wilgoci stawków, zapach tataraku….

przytulia 

Bodziszek łąkowy

łopian

Tak tu jest mój świat. I dalej przed siebie. Mam czas ,mam go dziś dużo. Spoglądam okiem i aparatu też przed siebie stojąc na wprost oddalonego zagajnika. Wiem co tam jest i znów delikatnie pochylam głowę. Za tymi genialnymi łąkami gdzie pięciornik i ten gęsi i kurze ziele tworzy dywan soczystej zieloności, gdzie kwitnące przytulie na biało, gdzie jak świece stoją krwawnice – jest i cmentarz ewangelicki a po prawo były cmentarz żydowski.  Tak to miejsce dla jednych niczym szczególnym jest , dla tych co wiedzą nabiera innego wymiaru. Wracam na ścieżkę , pajęczyny suszące się na porannym słońcu dodają swoistego mistycyzmu. Tego zakątka małego , małego świata, ale jakże bogatego, wymownego , bogatego w każdą formę przyrody. Stawki i straszące ostrzeżenie o nie łowieniu w nich ryb. Dymią , parują a promienie słońca je iskają smagają już lipcowym latem. Pięknie tu. Stoję długi długi czas i napawam się tym świtem tu.

Czuję jednak , że nie jestem sam. Gdzieś z oddali z tej rwącej już samochodami ulicy bacznie przygląda się mi pan w białej wiatrówce. Czuję jego spojrzenie. Pewnie się zastanawia, kto to ten do w czerwonobiałe paski koszulce z aparatem uwieszonym na szyi łysiejący blondyn o słusznej posturze szuka. Nie dałem mu satysfakcji bo zniknąłem za pałkami wodnymi , pan zrezygnował i poszedł w swój świat. Barszczu dużo, już przekwitł , to z niego robiono zupę pochlipajkę , na zalanie żołądka czymś ciepłym. Bo zupa z niego cienka. Cienka jak barszcz….

Wracam ulicą Spokojną, ni żywego ducha. Pies dopadł do ogrodzenia i ujada. Patrzę się na niego , starszawy już kundelek broniący swojego świata, swojej ojczyzny, tej za ogrodzeniem. Wolno i z żalem że już muszę zostawiam łąki, Kurówkę, stawki, matuszkę przyrodę.

Autor 

Mijam dechami zabite okna , mijam zadbane i niezadbane domki drewniane i murowane. Ulice puste poranne, gdzieś w nich wieje wiatr historii , czuję go . I pompa wody i ogłoszenie for sale pod sklep? I już tak spopularyzowany i opisany ze wszystkich możliwych stron kościół farny i ten „nowy” ratusz. I ja ….

Jezioro od strony lasu

Poranny świt. Chmurzasty mocno. Ciężkie deszczowe chmury ledwo co podwieszone pod nieboskłonem. Lekko zawiewa chłodem. Czyżby już tak zostanie , że ten polski lipiec będzie niczym październik ? Zimny, deszczowy i bury? Może to i po części dla przyrody lepiej. Już tak bardzo rozpalona po majowych dniach, i prawie popadająca w samozapłon po czerwcowych skwarach ma prawo odpocząć w chłodzie lipcowego poranka. My też.

Urlop ? Żniwa? Tak… nie wszystkim matuszka natura dogodzi. Nie wszędzie będzie po równo, nie zawsze sprawiedliwie. Na pewno się stara, czuję to. Dziś droga polna wśród łąk wije się niczym Wieprz po odstępach Lubelszczyzny. Widać ścianę lasu. Tego młodego co reszki fortu przykrył swoim płaszczem, otulił , każe zapomnieć. W oddali złocą się pszeniczne kłosy , a dalej droga już mocno mrucząca i burcząca samochodowym porankiem. Ja tulę się autem do ściany lasu mijając słup – wskaźnik carski jeszcze.

Droga dojazdowa od strony Borowej

Niebieski szlak prowadzi nad jedno z dawno nie odwiedzanych miejsc przeze mnie. Jezioro Matyckie przy miejscowości Matygi. Droga utwardzona, ba! Nawet jakieś kawałki asfaltu. Im bliżej jeziora , tym więcej pokruszonej cegły na niej, coraz bardziej staje się nienaturalna. Nie stąd. Wjeżdżam w młodą sośninę. Równo , geometrycznie posadzone sosny, na cieniutkich wychudzonych nogach kołyszą się miarowo przy lekkim wiaterku. Ale to przecież las, a ja las każdy kocham. Choćby zagajnik, choćby kępa, choćby 2 siewki czeremchy to już las dla mnie. Tu jest wszystko, mech gruby się ściele, zapach żywiczny wokół, ptactwo przygrywające swoje melodie i droga leśna nad jezioro. Już na mapach z 1785 roku było wykazane i to z nazwy, gdzie jeziora dwa pozostałe leżące na tym samym zasilaniu czyli Nury i Borowiec nie miały nazwy. Otaczało miejscowość Kudłów, która zawierucha i historii i Wisły pozbawiła istnienia.

Dziś Matygi , ale i one zmieniały się jak się zmienia Wisła. Jezioro niepodobne do pozostałych. Głębokie. Podobno nawet dołki do 8 metrów. Ryby pełne bądź choć nadziei na nią. Skręcam po raz ostatni w lesie i widzę w oddali zabudowania wsi Matygi. Już blisko. To nie jest mój pierwszy raz na tym jeziorze. Jak mieszkałem kilka lat w Dęblinie to często z Marcinem tu bywaliśmy. Pamiętam te łany roślinności wodnej, grążeli , rozpadające się kładki po stronie wsi. Wielkie nadzieje na lina czy ładnego karpia, które dla mie zawsze kończyły się nadziejami. Pamiętam jak pewnie już nieżyjący sąsiad z Dęblina opowiadał o tym jeziorze , że ma podwójne dno, że w dołkach siedzą ogromne sumy. Nurkiem był. Zna to niepozorne jezioro, które ukryło się w lesie od strony Borowej, czy w szuwarach , pałkach wodnych i tataraku od strony Matyg. Zaciągam się Matyckim powietrzem przesiąkniętym wilgocią zbiornika, żywicą sośniny porankiem tego dnia.

Lubię ten zapach. Dawno go nie czułem. Rozglądam się na boki, na wprost. Po prawej wędkarz wychylił się ze stanowiska zobaczyć kto tu przyjechał, po chwili wrócił do swojego zajęcia. Wita mnie uszkodzona kładka otoczona ogromem ziela. Pręży się przy niej czyściec błotny, wygląda w swym fiolecie majestatycznie, tuż przy nim pręży się krwawnica. Tojeść żółci się niepozornie stłumiona szuwarami jeziornymi. Na wodzie grążel , rdesty i wierzby ogromne, podcinane widać tak dumnie tu sobie stoją, rosną , piszą historię…. Akwen PZW. Kładki świeżo zbite, kilka rozsianych na tym akwenie od lasu. Po drugiej stronie także są nowe i stare stanowiska , pięknie je widać na lekko falującej wodzie. Pusto na nich. Aż niepodobne….jedna osoba wędkuje i ja chodzę z aparatem i myślami przy nim. Gdzieś zaszyty piękny biały kielich kielisznika zaroślowego, dzięgiel kwieci się.

Pamiętam ognisko, kiełbaski tam wyżej , tam gdzie się kończy. Pamiętam ich smak tych kiełbasek pieczonych na patyku. Śmiech znajomych przeplatany emocjami. Radość z połowu i smutek ze śmiecenia tego miejsca. Pamiętam godziny wytrwałej obserwacji spławika, godziny zerkania na szczytówkę feddera. Pamiętam mewy, pamiętam przelatujące ćwiczące samoloty z pobliskiego lotniska, pamiętam i te piranie tu wyłowione. Ale czuję, że to jezioro miało i tą trudną historię, zaborów, wojen. Nieszczęścia i wielkiej tragedii ludzkiej, Pewnie i żywiło , dawało nadzieję na lepsze jutro. Pewnie ma swoją historię.

Liczę, że uda się usłyszeć ją od Państwa. Tych kilka przekazów dziadków, czy historii z nim związanych.

Dużo tarniny , czeremchy dużo Matyckiego piękna. Piękna jeziora mającego duszę. Jeziora zadbanego, jeziora mającego gospodarza. Dziś dużo wspomnień wróciło, dołożyłem nowe. Będę tu wracał na pewno. Czas goni. Żegnam się z tym światem. Zamykam oczy. Słyszę szum wiatru przelatujący przez cienkie nóżki sośnin. Słyszę jak smaga taflę jeziora , jak pisze historię tego miejsca. Jeszcze po drodze łąki trawiaste , tak już żółtych, kocanki dopełniają żółtości tego miejsca. Spoglądam na ścianę lasu ona na mnie….

Kielisznik zaroślowy

Łąki Borowskie

Kocanki 

Maliny te leśne zrywane o 6 rano wprost z krzaka nie maja sobie równych w bukiecie smaku i zapachu . Drobne i niepozorne kryją w sobie słodycz dzieciństwa tak często beztroskiego i jedynego . Smaki na starość się zmieniają , z wiekiem zlewają się w przaśną codzienność , warto iść do lasu , na maliny wtedy .

Warto zjeść choć jedną... dzień dobry