Historia, strona 8

Przygody z tym co nas otacza można doznać nie tylko będąc w niej i w oczywisty sposób dotykać jak i czuć. Można także przygodę poznawczą realizować poprzez okno pociągu. Ja miałem tą sposobność i w dwa dni poczyniłem ponad 1400 km. Uchwyciłem co uważałem za ciekawe a pewnie dużo więcej ciekawych unikalnych rzeczy opuściłem. Zapraszam do mojego przedziału. Start Lublin. Koniec – Kołobrzeg.

Autor bloga 

LUBLIN 

Pomnik 111 lat pracy parowozów w lokomotywowni Lublin.

„ Parowóz Pt 47-157 stoi na bocznicy lubelskiego dworca. Model ten wybrano na pomnik techniki i ustawiono 30.06.1980 r nieprzypadkowo. Egzemplarz ten był jednym z najlepiej utrzymanych w parowozowni lubelskiej i najmniej awaryjnym.

Parowozy z serii Pt 47 rozpoczęto produkować w 1948 r. na podstawie przedwojennej dokumentacji lokomotywy Pt 31. W stosunku do pierwowzoru wprowadzono pewne udoskonalenia, m.in. -stalową skrzynię ogniową z rurami cyrkulacyjnymi, -zmieniono sylwetkę parowozu -zmodyfikowano armaturę, przekonstruowano kocioł, -zamontowano prostokątne wiatrownice -zamknięto budkę maszynisty -piasecznicę i zbieralnik umieszczono w jednej otulinie.

Lokomotywa była wyposażona w tender pochodzenia niemieckiego, od parowozu Ty 4 oznaczonego serią 34D48, a po zmianie wózków w latach 70 wprowadzono ujednolicone tendry z łożyskami tocznymi serią 34D74. W latach 50 parowozy serii Pt 47 stacjonowały we wszystkich DOKP, obsługiwały większość połączeń dalekobieżnych do połowy lat 50, a na niektórych trasach nawet do 80 parowozy tej serii obsługiwały także ciężkie pociągi dalekobieżne (towarowe). Od 1949 r parowozy otrzymały pojemniejsze tendry z serii 33D48 produkowane we Wrocławiu. Na przełomie lat 50 i 60 pojawiły się automatyczne podajniki do węgla " Stoker ". Wymieniono wtedy ich symbol z 26D48 na 27D48. 

Prezentowany w Lublinie parowóz wyprodukowano w Zakładach Przemysłu Metalowego im.Hipolita Cegielskiego w Poznaniu w 1950 r, pod numerem fabrycznym 1415. Pracę rozpoczął 15.7.1950 r w Szczecinie. Potem przydzielano go kolejno do różnych miast. Zwiedził całą Polskę. 15.05.1955 Zielona Góra 22.09.1955. Poznań 01.06.1963 Bydgoszcz Główna 28.06.1966-Iława 25.10.1966 Bydgoszcz Główna 28.03.1969 Toruń 23.04.1976 Lublin. Parowóz wykreślono z inwentarza 10.03.1987 r po 36 latach pracy. Przejechał on 2 864 319 km. Wykonano na nim 14 napraw rewizyjnych, 11 średnich, 4 główne.” - polskaniezwykla.pl

Lubartów

Kolejowa wieża wodna- Lubartów.

Radzyń Podlaski

Te stare drzewa przy budynku dworca PKP w Radzyniu Podlaskim opowiedziały nie jedną historię. Choćby jak zmieniały się nazwy stacji przez pryzmat wojen i ich wyników...

Idąc za stroną bazakolejowa.pl

przed 1916-11-01 Betlnow

przed 1931-01-01 Bedlno

1949-06-23 Radzyń Podlask

Siedlce

Dworzec PKP Siedlce.

Idąc za wikipedią :

”Duży dworzec wybudowany po II wojnie światowej (przedwojenny został spalony w 1944r ), przebudowany w 1999 roku (min. budowa antresoli) przed wizytą duszpasterską Papieża Jana Pawła II w Siedlcach. Posiada trzy wejścia (od str. miasta, peronów i jedno boczne prowadzące do punktów usługowych na antresoli).”

Zdjęcie przedwojennego dworca autorstwa Adolfa Gancwol-Ganiewskiego- Wikipedia. Aktualne -własne. Budynek dworca stanowi główną część placu im. Stanisława Zdanowskiego.

Topniejące słońce nad Siedleczczyzną 

Mińsk Mazowiecki

Minsk Mazowiecki. Dworzec.

Krzyż-pomnik żołnierzy Armii Krajowej - Mińsk Mazowiecki

„W okolicy dworca kolejowego w Mińsku Mazowieckim, a konkretnie tuż za peronami, przy ulicy Kolejowej znajduje się pomnik w postaci krzyża wraz z częścią, na której umieszczono tablice pamiątkowe. Główna część pomnika czyli krzyż ustawiony został w tym miejscu w 80 rocznicę Cudu nad Wisłą 1920 roku. Informuje o tym jedna z dwóch tablic. Druga tablica upamiętnia żołnierzy Armii Krajowej obwodu ,,Mewa", którzy zostali w obrębie dworca kolejowego w Mińsku aresztowani bądź zamordowani. Tablicę umieszczono tu 25 listopada 2001 roku z inicjatywy kombatantów Armii Krajowej i społeczeństwa Mińska.”Forum.tradytor.pl

Wieża ciśnień z pierwszej połowy XX wieku - Minsk Mazowiecki.

„ Jedną z ciekawych grup architektonicznych są wieże ciśnień służące dawniej zaopatrzeniu w wodę miejscowości i obiektów kolejowych oraz przemysłowych. Dziś nie spełniają w znacznej większości swej pierwotnej roli. Wiele z nich znalazło swoje nowe przeznaczenie, inne czekają na nową rolę i szansę przetrwania. Nie mniej pozostają wyróżniającym się detalem krajobrazu wielu miejscowości.

Swoją wieżę ciśnień ma także Mińsk Mazowiecki. Stojąca przy ulicy wysoka budowla powstała w pierwszej połowie XX wieku i jest drugim tego typu obiektem w mieście po rozebranej kolejowej wieży. Modernistyczna, okrągła wieża zwieńczona jest walcowatym zbiornikiem na wodę i nakryta spłaszczonym stożkowym dachem. Od kilku lat trwają poszukiwania nowego właściciela, który zagospodarowałby ten ciekawy obiekt. Wieża ujęta została w Gminnej Ewidencji Zabytków Mińska Mazowieckiego.” polskaniezwykla.pl

WARSZAWA

W oddali po budynku gospodarczym -Bazylika. Warszawa.

„Historia budowy bazyliki Najświętszego Serca Jezusa, o której Pius XI powiedział: "Najpiękniejszy kościół w Polsce", wiąże się z osobą znanej filantropki - księżnej Marii Radziwiłłowej z Zawiszów , która finansowo i moralnie wspierała to dzieło.

Rozpoczęcie budowy świątyni przypada na czas odnowy życia eklezjalnego w Polsce po ukazie wydanym przez cara w 1905 roku pozwalającym miedzy innymi na tworzenie nowych parafii.

Represyjna polityka wyznaniowa cara Aleksandra II w Królestwie Polskim zakazywała bowiem budowy nowych kościołów i kaplic. Do wyjątków należy zaliczyć zarządzenie z 14 grudnia 1885 roku pozwalające na utworzenie w Warszawie osiem nowych parafii. W ten sposób powstała parafia Najświętszej Maryi Panny Loretańskiej na Pradze obejmująca wiele sąsiednich i dalej położonych miejscowości.

Wraz z napływem ludności do Warszawy w poszukiwaniu pracy, liczba parafian szybko rosła. Na jednego kapłana przypadało wówczas 18 tysięcy wiernych. Dla zapewnienia wiernym opieki duszpasterskiej w parafii Najświętszej Maryi Panny Loretańskiej powstały trzy tymczasowe kaplice.

Jedną z nich była wybudowana w 1911 roku u zbiegu ulic Kawęczyńskiej i Otwockiej drewniana kaplica pod wezwaniem Serca Jezusowego. Mogła ona pomieścić około 1000 osób. Po konsekracji nowej świątyni w 1923 roku kaplica została rozebrana.

Dnia 30 czerwca 1904 roku księżna Maria otrzymała błogosławieństwo papieża Piusa X na budowę świątyni pod wezwaniem Najświętszego Serca Jezusa, która miała powstać na wzór bazyliki św. Pawła za Murami w Rzymie. Ten odręcznie pisany przez Ojca Św. dokument jest do dzisiaj pieczołowicie przechowywany w archiwum parafii NSJ.

Budowę rozpoczęto w 1907 roku. W czasie prowadzenia budowy kardynał Aleksander Kakowski w dniu 25 października 1919 roku erygował parafię Najświętszego Serca Jezusa. Dekret erekcyjny parafii nabrał mocy obowiązującej od 1 listopada 1919 roku, a jego wykonawcą został ówczesny dziekan Pragi, wielki społecznik ks. Ignacy Kłopotowski.

Nuncjusz papieski Achilles Ratti interesował się postępem prac w czasie budowy bazyliki, a po zostaniu papieżem - jako Pius XI - nadał w dniu 23 stycznia 1923 roku ukończonej świątyni zaszczytny tytuł Bazyliki Mniejszej. 16 kwietnia tego samego roku kardynał Aleksander Kakowski dokonał konsekracji świątyni.

Życzeniem księżnej Marii Radziwilłowej było, by świątynia NSJ na Pradze była też centrum wychowawczym dla dzieci i młodzieży, dlatego też zabiegała, początkowo bezowocnie, by parafię NSJ przejęli salezjanie. Okazało się to możliwe dopiero po śmierci fundatorki, która zapisała w testamencie cały swój majątek łącznie z bazyliką kardynałowi Augustowi Hlondowi, Prymasowi Polski. Prymas zrezygnował z darowizny księżnej na korzyść kardynała Kakowskiego. Ten z kolei, szanując wolę księżnej, postanowił przekazać parafię oraz bazylikę wraz z całym majątkiem salezjanom na wieczne czasy. Aktu tego dokonał specjalnym dekretem nr 6057 z dnia 18 listopada 1931 roku.” Opis ze strony parafii.

Około 1300 roku założono miasto Warszowę ....dzisiejszą Warszawę ...

Ursus i gdzieś tam ulica Traktorzystów ....

Sochaczew

Wieża ciśnień i dworzec.

„Kolejowa wieża ciśnień z 1921 r.

Jeśli wybierzecie się do Sochaczewa pociągiem przywita Was zabytkowy dworzec kolejowy zbudowany w końcowych latach XIX stulecia. Powstał, jako jeden z przystanków, na trasie określanej nazwą Kolei Warszawsko-Kaliskiej łączącej Warszawę z Łodzią i Kaliszem. Szerokotorowa linia została przebudowana w 1914 r. na europejską szerokość.

W 1921 r. po połączeniu Kutna ze Strzałkowem Sochaczew znalazł się na trasie Wschód – Zachód łączącej Moskwę z Berlinem. Od początku powstania Kolei Warszawsko-Kaliskiej pociągi były ciągnięte przez lokomotywy parowe. Dlatego na terenie stacji Sochaczew zbudowano wieżę ciśnień, która zaopatrywała w wodę parowozy. Wieża ucierpiała w czasie walk o Sochaczew w czasie I wojny światowej.

W 1921 r. rozebrano ruinę i w jej miejscu wzniesiono nowy obiekt według standardowego projektu Dyrekcji Budowy Kolei Państwowych. Jej siostry można zobaczyć m.in. w Koninie i Żyrardowie. Wieża ma 29 metrów wysokości i w szczycie mieści zbiorniki o pojemności 230 m3. Po elektryfikacji linii Warszawa-Poznań oraz Kutno-Łódź wieża straciła swoje znaczenie i do dziś pozostaje nieużytkowana oczekując na nowe przeznaczenie.” - polskaniezwykla.pl

KUTNO

„Kazik Staszewski, który w latach osiemdziesiątych często przesiadał się w Kutnie, nagrał z Kultem piosenkę "Polska", w której pytał: "Czy byłeś kiedyś w Kutnie na dworcu w nocy? / Jest tak brudno i brzydko, że pękają oczy".

Przed Kazikiem Jeremi Przybora pisał: "O, Kutno! Wyprałoś mnie z uczuć jak płótno / O, Kutno! Okrutne Kutenko! Odjęłoś mi miłość jak ręką..”

Włocławek

Anwil

Włocławek i pomysł na ratunek wieży wodnej przy dworcu. Był pomysł na kawiarnie , ale wymaga gruntownego remontu na co konserwator zabytków ( jest wpisana do rejestru ) nie bardzo to widzi. Zatem ulega dalszej degradacji i dewastacji.

„Kolejowa wieża ciśnień pochodzi z roku 1908, zlokalizowana przy dworcu kolejowym. Uwagę zwraca górna jej część. Na głowicy występuje bowiem deskowanie. Wewnętrzny strop pośredni wykonany jest również z drewna. Wewnątrz umieszczony jest stalowy zbiornik, który mieści około 100 m3. Trzon z kolei to budowla ceglana na planie kwadratu. Całość ma około 15 metrów wysokości. Obecnie wieża jest zniszczona i niezagospodarowana. Podobne wieże z drewnianą głowicą znajdują się jeszcze w Mogilnie i Warlubiu.” - forum.tradytor.pl

Aleksandrów Kujawski

dworzec.i smutny widok ;(

„Stacja kolejowa w Aleksandrowie Kujawskim powstała w 1862 roku dla nowo zbudowanej Kolei Warszawsko-Bydgoskiej, jako stacja graniczna między zaborem pruskim i rosyjskim. Stacja miała duże znaczenie, gdyż była jedną z niewielu stacji granicznych pomiędzy Prusami a Rosją (najbliższe stacje graniczne znajdowały się w Mławie i Skalmierzycach).28 czerwca 1867 po otwarciu linii do Ciechocinka Aleksandrów Kujawski stał się węzłem kolejowym[2]. W 1879 na dworcu miało miejsce spotkanie cesarza Wilhelma I i cesarza Aleksandra II.

W 1920 wyniku postanowień Traktatu Wersalskiego zmieniono przebieg granic, co spowodowało, że Aleksandrów przestał być stacją graniczną. Przebiegająca przez miasto linia Kutno - Tczew stała się jedną z najważniejszych linii w Polsce, gdyż do wybudowania magistrali węglowej przewożono nią ciężkie wahadła węgla ze Śląska do portu w Gdańsku, a potem również w Gdyni. Duży ruch towarowy spowodował, że podjęto decyzje o przebudowie linii na dwutorową, co spowodowało przebudowę układu torowego stacji. Linię ukończono 16 stycznia 1937 roku. W tym czasie budynek dworca, który był zbudowany jako przejście graniczne, był zbyt duży do nowej roli.” - Wikipedia.

Toruń

Fragment Twierdzy Toruń- Fort Przyczółek Mostowy.

Idąc za Wikipedią :

„Budowa fortu trwała w latach 1824-1828, lecz wznoszenie pierwszych wałów ziemnych rozpoczęto już w 1815 roku. Nazwa obiektu w języku niemieckim brzmi Brückenkopf. Obecnie w budynkach fortu znajduje się fabryka serów topionych, a na przedpolu został urządzony Park Tysiąclecia..”

Uchwycono z okna pociągu.

Bydgoszcz

168 lat temu do Bydgoszczy zawitał pierwszy pociąg. Z Berlina.

„Pierwszy skład ciągnięty przez parowóz dojechał tego dnia z Berlina. Stało się to możliwe po zakończeniu budowy odcinka Krzyż - Bydgoszcz. Na dworcu przygotowano z tej okazji wielką fetę. Odcinek był fragmentem magistrali, która później połączyła Berlin z Królewcem w Prusach Wschodnich. Odcinek pomiędzy Bydgoszczą a Berlinem pociągi pokonywały nawet w 12 godzin.

Poza dworcem, pamiątką po czasach świetności kolei w Bydgoszczy jest piękny budynek Dyrekcji Królewskiej Kolei Wschodniej zlokalizowany przy ulicy Dworcowej 63. Został wybudowany w 1889 roku..” idąc za lokalnymi mediami z Bydgoszczy

Idąc za uzupełnieniem kolegi Grzegorza  : ” Parowóz pruski serii T13 na PKP oznaczony TKp1. Tendrzak, czyli nie ciągnie za sobą tendra (taki wagon na węgiel i wodę dla parowozu) tylko ma skrzynie węglowe z tyłu i wodne po bokach. Co ciekawe parowozów tej serii zbudowano 666 - przypadek?”

Bydgoski punkty poboru wody przez parowozy..

Bydgoszcz koleją stoi

Nakło nad Notecią

Karp Nakielski - znany i ceniony z tej hodowli. Miejscowość Ślesin.

Polski Cukier - Nakło nad Notecią . Oddział Krajowej Spółki Cukrowej S.A.

Opis ze strony spółki 

„Powstała w sierpniu 2002 roku i jest obecnie największym w Polsce i ósmym, co do wielkości, producentem cukru buraczanego w Europie. Od 30 września 2003 roku KSC S.A. działa jako jednolity ogólnopolski koncern, w którego skład wchodzi siedem Oddziałów produkujących cukier. Oddziały KSC S.A. to zakłady z wieloletnim doświadczeniem na rynku. Zlokalizowane na terenie pięciu województw przerabiają rocznie około 6 milionów ton buraków uprawianych na areale ponad 100 tysięcy hektarów i dostarczanych przez około 16 tysięcy plantatorów.”

Obszar Natura 2000. 

Dolina Noteci. Uchwycone przeze mnie obszar to okolice miejscowości Samostrzel / Sadki w stronę Nakła. O obszarze idąc za Wikipedią :

„W zachodniej części chronionego obszaru płynie rzeka Noteć, zaś we wschodniej (od Nakła do Bydgoszczy) - Kanał Bydgoski, wybudowany w 1774 r., łączący dorzecza Odry i Wisły.

Część obszaru zajmują torfowiska niskie pokryte przez zalewowe łąki i trzcinowiska. Wyspowo występują zarośla i zadrzewienia. Na zboczach doliny znajdują się płaty muraw kserotermicznych. W okolicach Goraja, Pianiówki i Góry oraz Ślesina występują lasy: buczyny i dąbrowy, w tym m.in. ciepłolubne dąbrowy i grądy zboczowe. Teren przecinają kanały i rowy odwadniające. Liczne są zbiorniki astatyczne – starorzecza i torfianki. Miejscami występują rozległe płaty lasów łęgowych. Na większości obszaru występują intensywnie użytkowane łąki.

Między dnem doliny a skrajem wysoczyzny występują znaczne deniwelacje terenu, miejscami należące do największych na Niżu Polskim (Góry Rzadkowskie 187 m n.p.m., Dębowa Góra 193 m n.p.m., wobec dna pradoliny 37–54 m n.p.m.)

Nad Doliną Noteci nadzór sprawuje Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu.

Około 75% powierzchni obszaru Dolina Noteci leży na terenie Obszaru Chronionego Krajobrazu Dolina Noteci, ponadto na jego terenie znajduje się niewielki fragment Nadnoteckiego Obszaru Chronionego Krajobrazu oraz 6 rezerwatów przyrody:

Borek,Hedera,Kruszyn,Las Minikowski,Łąki Ślesińskie,Skarpy Ślesińskie.

Wyrzysk

Garby Wielkopolskie 

Piła

Jedna z Pilskich wież ciśnień w byłych zakładach ZNTK . Zbudowana w okresie międzywojennym. 

Prawie 150 km rzeka przecina i otula swoimi rozlewiskami lokowaną już w XV wieku Piłę. Ta kiedyś osada rybacka , która potwierdzona przez Zygmunta Starego w 1513 roku nadania jej praw miejskich jest położona w cudownej otulinie lasów... Gwda - prawy dopływ Noteci wije się i rozlewa przy Pile dając ostaje wielu gatunkom i ptactwa i zwierzyny jak i bezkresnych kobierców cudownej roślinności czyniąc ten obszar unikatowym. Na zdjęciu most kolejowy na Gwdzie.

Jastrowie 

Oddany 15.V.1879 roku budynek dworca jest na tych ziemiach od 45 roku polskich wybudowany z czerwonej cegły. Wraz z dość niespotykaną wieżą wodną o kształcie wydłużonego ośmiokąta tworzą obraz tamtych czasów. Relikty parowozowni zostały skrzętnie posprzątane i został tylko płac i gruz gdzieniegdzie.

Same miasto było lokowane w 1602 roku .

Szczecinek

Dworzec PKP Szczecinek. Obraz smutku i rozpaczy.Odpadajace na zewnątrz i wewnątrz tynki , farba -nie jest wizytówką godną lokowanego już w 1310 roku miasta zarazem największego miasta Pojezierza Drawskiego. Mimo, że miasto chciało odkupić dworzec i go wyremontować to PKP nie wyraziła zgody bo jest objęty planem remontowym do 2023. Jak dziś - 2019 roku - nic się nie dzieje a degradacja o dewastacja postępuje. Szkoda bo to z 1892 roku zabytkowy budynek już jednak mający dawno za sobą swoją świetność ...

Kołobrzeg

Wmurowana tablica - Kołobrzeg .Upamiętniająca walki o Kołobrzeg na fasadzie dworca PKP w Kołobrzegu. Bardzo zacięte i krwawe walki toczące się w Kołobrzegu zniszczyły w około 90 procentach jego zabudowę. Widok 19 marca 1945 roku tuż po wyzwoleniu był straszny i przygnębiający i nie dawał nadziei na lepsze jutro . Tylko kikuty stojące zamiast budynków , zniszczona bazylika mniejsza... tylko niektóre miasta jak choćby Polanów , Jasło , Głogów były bardziej zniszczone - choć to trudno sobie wyobrazić 

Koniec przygody.....11 godzin....inny świat..

Taki długi most w takim czasie ?? blisko Wilgi – Skurcza!

Nigdy więcej nie zostało to powtórzone nawet w jakieś części. Nośność 16 Ton ,szerokość 4,15 m i tu UWAGA – długość – 894 metry!!! To nie koniec ! w DWA dni…..

Rekonstrukcja mostu drewnianego

Niesamowity wyczyn w czasie walk o przyczółek warecko-magnuszewski. Polscy saperzy wykonali tytaniczną pracę, która odchodzi w zapomnienie. Miejsce mało zadbane. Droga do rekonstrukcji mostu też zapomniana. Śmieci wkoło, wysprejowana  wiata przy pomniku – Schematu. Mimo tego robi ten kompleks ogromne wrażenie. Idąc za portalem Twój Głos:

„Kamienie poświęcone jednostkom biorącym udział w budowie mostu i przeprawie przez Wisłę w 1944 roku znajdują się po wewnętrznej stronie skansenu militarnego nieopodal wsi Skurcza.

Miejsce pamięci leży naprzeciw Osiedla Wilga, tuż przy szosie wojewódzkiej numer 801 łączącej Puławy z Warszawą, a jednocześnie za pomnikiem poświęconym Armii Radzieckiej i 1. Armii Wojska Polskiego. Za obeliskiem w stronę Wisły rozpościera się aleja, przy której stoi 11 kamieni, na których wypisane są nazwy jednostek uczestniczących w 1944 roku w forsowaniu największej z polskich rzek. Pojedyncze napisy w połączeniu z następującymi po sobie odpowiednikami stanowią spójną i logiczną całość. Możemy z nich odczytać następującą treść: „W budowie mostu i zabezpieczeniu przeprawy oddziałów 1 Armii WP przez Wisłę brały udział – 1 Batalion Saperów 1 Warszawskiej Dywizji Piechoty im. T. Kościuszki, 2 Batalion Saperów 2 Dywizji Piechoty im. H. Dąbrowskiego, 6 Samodzielny Batalion Pontonowo Mostowy, 7 Samodzielny Zmotoryzowany Batalion Saperów, 2 Samodzielny Batalion Drogowy, 3 Samodzielny Batalion Mostowy, 8 Batalion Saperów 1 Brygady Saperów, 9 Batalion Saperów 1 Brygady Saperów, 10 Batalion Saperów 1 Brygady Saperów, 11 Batalion Saperów 1 Brygady Saperów, 1. Dywizja Artylerii Przeciwlotniczej w składzie 15, 16, 17 i 18 Pułk Artylerii PLOT i Samodzielny Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej.”

Aleja kamiennych pomników z wykutymi inskrypcjami grup saperów

Na pionowej płaszczyźnie monumentu wygrawerowany jest schemat obiektu zbudowanego przez polskich saperów w sierpniu 69 lat temu w ciągu 58 godzin. Wizerunkowi towarzyszy napis, będący zarazem objaśnieniem historii, jaka rozegrała się w tym miejscu u schyłku II Wojny Światowej oraz przedstawieniem gabarytów interesującej nas przeprawy. Czytamy tutaj: „Schemat mostu zbudowanego przez polskich saperów / czas budowy – od godz. – 11.30 – 13 – VIII – do godz. – 21.30 – 15 – VIII – 1944 r. / długość – 894 m. / szerokość – 4.15 m. / obciążenie – 16 t. / Organizacja robót mostu – 7 Batalion Saperów, 2 Bat. Drog., 8 Batalion Saperów, 9 Batalion Saperów, 10 Batalion Saperów, 3 Batalion Mostowy, 1 Bat. Sap., 6 Batalion Pontonowo – Most.”

Monumet ze schematem organizacyjnym mostu

  Poniżej opis dr. Jerzego Strychalskiego 

„W dniach 1-4 sierpnia 1944 roku wydzielone oddziały 8 armii gwardii gen. W. Czujkowa lewego skrzydła 1 Frontu Białoruskiego uchwyciły i rozszerzyły przyczółek w rejonie Magnuszewa i Warki. Przyczółek ten rozciągał się około 44 km wzdłuż frontu, a jego głębokość sięgała 6-15 km. Miał on kształt nieforemnego trójkąta, którego podstawa opierała się o Wisłę, boki zaś stanowiły rzeki: Pilica na północy i Radomka na południu.

Utrzymanie przyczółka pozwalało wojskom radzieckim nie tylko obejść i oskrzydlić warszawskie zgrupowanie wojsk niemieckich, lecz również rozwinąć działania na kierunku warszawsko-poznańskim. Dlatego też Niemcy dążyli za wszelką cenę do jego likwidacji, początkowo lokalnymi przeciw-uderzeniami, a następnie siłami przegrupowanych dywizji pancernych, jednocześnie oddziaływując silnie lotnictwem i artylerią na przeprawy wiślane.

Przewaga niemiecka na przyczółku spowodowała, że broniące go wojska radzieckie zostały wzmocnione siłami 1 armii WP, która w okresie od 6 do 9 sierpnia dokonała przegrupowania swoich sił z rejonu Dęblina i Puław do rejonu Łaskarzew-Samogoszcz-Wilga. Stąd przeprawiły się kolejno przez Wisłę: 1 BPanc., 3 DP, 2 DP i inne jednostki armijne, aby wspólnie z 8 armią gwardii wziąć udział w walkach z Niemcami.

Autor bloga na działku przeciwlotnicznym

Celem rozwiązania komunikacji zaplecza z przyczółkiem saperzy 1 armii, pod silnym ogniem artylerii nieprzyjaciela i gradem bomb, zbudowali przez Wisłę, w rejonie m. Skurcza, most kombinowany na podporach stałych i pływających, nazwany przez żołnierzy radzieckich "mostem polskim". Czas budowy od godz. 11.30 13.VIII do godz. 21.30 15.VIII.1944. Długość 89414m szerokość 4,5 m obciążenie 16 ton /gm. Wilga/. W dniach 18-19 sierpnia zamieniono część pływającą na stałą. Było to pierwsze tego rodzaju dzieło polskich saperów. Przeprawa jednostek polskich na przyczółek warecko-magnuszewski należy do ważniejszych operacji 1 armii WP w okresie II wojny światowej.”

Polecam to miejsce.

Mosty kolejowe....

Dęblin nie od zawsze mał tą przyjemność gościć w swoich ramoinach dwie rzeki. Królową Wisłę i jej przybocznego - Wieprza. 

Kiedyś ten przyboczny Wieprz wpływał do Wisły na wysokości Stężycy, czyli kilka km na umowny północny zachód. Dopiero około XVI wieku wyrobił sobie nowe koryto i na wysokości wsi Modrzyce ( dziś dzielnica Dęblina i teren Twierdzy Dęblin) wpływa i ma ujście. Kończy swój tród niesienia wody i całego żywego inwentarza z głębi cudownej luelszczyzny. O nim i o ujsciu już pisałem w postach - dziś o mostach kolei Nadwiślańskiej ( m.in. most na Wieprzu) i most na Wiśle kolei Dęblińsko-Dąbrowskiej.

Zatem zaczniemy od przyboczengo Wieprza - most na nim.

Tuż przy przejeżdzie kolejowym nad Wiperzem - zdjęcie jesień 2018 - widać wał i linię kolejową.

17 sierpnia 1877 roku nastąpiło oddanie do użytku publicznego kolei Nadwiślańskiej na całej długości 530 km. Na jej trasie wybudowano 289 mostów i przepustów. Ich projektowaniem zajęli się pracownicy i sam inżynier Tadeusz Chrzanowski wraz z Feliksem Kucharzewskim, Maurycym Machalskim, Stanisławem hr. Scipio i Stefanem Zielińskim. Tu właśnie jak na zdjęciu biegnie linia przecinająca Wieprz na wysokości Dęblina. Już historycznie - sam most ( ówczesny, później pomalowany na żółto ) na Wieprzu jest długości 165 metrów o trzech przęsłach po 53 metry z jezdnią dolną. Był to most ze stali zlewnej o dźwigarach kratowych w układzie trójkątnym, z przyczółkami i filarami murowanymi. Filary mostowe zostały zbudowane przy użyciu kesonów przez firmę Cail.Teraz trwa budowa nowego mostu w miejsce starego o zupełnie nowej konstrukcji.

 Nowy most na Wieprzu - kolejowy oczywista

Most kolejowy na Wiśle.

Most na Wiśle - piękny most ze smutną historią. O tym moście pisałem także na formum - zapraszam do lektury.

Zaprojektowaniem mostu w Dęblinie na Wiśle powierzono bardzo uznanemu inżynierowi Stefanowi Zielińskiemu, który sprawdził się przy budowie kolei Nadwiślańskiej. Kolej Dęblińsko- Dąbrowskiej budowano w latach 1882 – 1885. Długość linii wyniosła 461 km a samych torów na mostach 2583 metry.Sama kolej D-D miała 324 mosty przeważnie metalowe ze stali zlewnej na murowanych przyczółkach. Przy rozpiętości przęseł do 12 metrów stosowano blachownice i dwuteowniki a jak dłuższe to dźwigary kratowe.

Wracając do urokliwego mostu o burzliwej historii miał długość 448 metrów o pięciu przęsłach po 88m keżde. To unikalny most całej kolei Dęblińsko- Dąbrowskiej i jako jedyny posadowiony na kesonach. Opuszczano je 17 metrów poniżej poziomu Wisły. Szerokość przęseł to 8,5 metra w świetle nich umożliwiało ułożenie dwóch torów kolejowych – lecz jak pisze autor książki zrezygnowano z jednego , pozostawiając drogę dla wojskowego transportu kolejowego. Kierownikiem budowy był inżynier Jasiukowicz, zaś firmę Lilpop, Rau i Loewenstein która produkowała żelazne przęsła reprezentował inżynier Dubeltowicz.

Zdjęcia własne. Na podstawie książki : Klemens Kurzyp „ Dęblin - szkice dziejów miejscowości i okolice.”

Poranne nawiedzenie wsi Nieciecz- już wiedziałem, że będzie to bardzo udana wycieczka

Sacrum i profanum uroczej wsi Nieciecz otulonej nadwieprzańskimi łąkami i samą rzeką z jednej strony by z drugiej mieć ukojenie lasów. Spokojna i cicha, w pełni zgrała się z mateczką naturą. Ściana lasu który otacza z jeden strony miejscowość wraz z bezkresem dróg i dróżek wchodzących do niego wyzwala w nas spokój , wyciszenie. Zapach porannego lasu przy akompaniamencie ptactwa sprawił mi dzisiaj wielką radość i naładował akumulatory. Architektura drewniana przeważa we wsi, choć budują się nowe domy. To cieszy , że wieś nie wymiera a taki urokliwy zakątek blisko Niebrzegowa , Bobrownik, Gołębia czy Dęblina jest unikatem. Tu świat się może nie zatrzymał, ale po malutku się toczy - nie przyspiesza i nie popędza.

Urok wsi nie do opisania

Niezliczona ilość dród w las.....

Miejscowość jest wzmiankowana w drugiej połowie XVI wielu - w 1569 roku w spisie podatkowym jako Nieciecza. Była to stara wieś królewska - należała do starostwa stężyckiego. Ulokowana przy miejscowym szlaku handlowym z Gołębia do Ryk. W owym czasie liczyła jedynie 3 zagrodników . Idąc za - Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 7, Warszawa : nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1880-1914 - : dowiadujemy się ,że w 1827 roku wieś liczyła 8 domów i 51 mieszkańców. Należała do powiatu nowoaleksandryjskiego ( puławskiego) , gminy i parafii Gołąb. Po 1831 roku należała do donacji ks Iwana Paskiewicza. Aktualnie wieś należy do powiatu puławskiego, gminie Puławy i parafia Gołąb.

Droga do serca miejscowości Nieciecz. Po lewej otulina lasu.

We wsi spostrzegłem podczas szybkiej retrospekcji kapliczkę Maryjną z dzieciątkiem Jezus - murowaną zwieńczoną krzyżem i krucyfiksem. Instrypcja na tabliczce : " Królowo Pokoju Módl Się Za Nami 1959 OFI ... Niecieczy". Napis poprawiany ręcznie , nie miałem wystarczająco dużo czasu by przyjrzeć się pierwotnej inskrypcji. Znajduje się owa kapliczka zaraz przy wjeździe do wsi od strony Niebrzegowa.

Kapliczka Maryjna tuż przy wjeździe od strony Niebrzegowa.

Oraz między wspomnianymi miejscowościami znajduje się w polu zadbany krzyż drewniany, którego majestat ale i zarazem skromność potęgowany był przez brzask budzącego się dnia.

Samotny zadbany krzyż ....

Zdjęcia własne , opis na podstawie i  pochodzi z tablicy informacyjnej w miejscowości.

Uzupełniając post o egzotycznych koloniach.

Tu utwór na chwalę naszego Kuraldzkiego księcia Jakuba i zwierzchnictwa Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

kliknij poniżej na link.

https://www.youtube.com/watch?v=xNWULtFmjEo

Księstwo Kurlandii i Semigalii 

Nasze kolonie ? Tak i to bardzo egzotyczne….

A idąc w egzotykę to książę Jakub Kettler lennik Rzeczypospolitej Obojga Narodów  i jako książę Kurlandii i Semigalii wysłał 3 ekspedycje na wyspę Tobago, by trzecia z nich w 1654 roku była na tyle ważna , że dzięki niej nazwano na cześć Księstwa poddanego Rzeczypospolitej Obojga Narodów - Kurlandii- Nową Kurlandią. Od 1639 do 1693 roku cześć wyspy należała do nas. Tobago zostało odkryte przez Krzysztofa Kolumba w 1498 roku.

Wyspa Tobago

Właścicielami prócz nas wyspy – była Holandia, Brytyjczycy, Francja. Dwie pierwsze ekspedycje  delikatnie mówiąc nam nie wypaliły. Autochtoni Tobago nas „mało przyjaźnie” przywitali i potraktowali – jak można tak to ująć.

Książę Jakub Kettler

 Gość obrotny był i biznesmen na owe czasy genialny, posłał w 1651 roku ekspedycję na małą wyspę Kunta Kinte w zachodniej Gambii na rzece Gambia. Tam próbował także na zasadzie współpracy a nie terroru być zwierzchnikiem i zarządcą tych ziem. Wierząc przekazom lokalnym autochtonów to dobrze wspominają te czasy kiedy kondominium było Polsko- Litewskie. Wybudowano tam fort imienia księcia Jakuba (na cześć omawianego Jakuba Kettlera). Pierwszymi, którzy dotarli do tej wyspy byli Portugalczycy, którzy nadali jej nazwę Wyspa Świętego Andrzeja. 

 Położenie na mapie wyspy Kunta Kinte i fortu Jakuba

Fort Jakuba (wyspa Kunta-Kinte dawniej Wyspa Jakuba ) na rzece Gambi

 Takie to nasze egzotyczne wojaże były a Madagaskar był jedną z nich choć ma swoją historię.

Mieczysław Lepecki - podróznik ,pisarz, szef wyprawy na Madagaskar, tu w mundurze kapitana 1 Pułku Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego 

Wyprawa majora Mieczysława Lepeckiego naszego wielkiego podróżnika i literata na tę wyspę zaowocowała jedynie raportami i książkami "Madagaskar, Ludzie Kultura i Kolonizacja" oraz zabranego na wyprawę podróżnika i pisarza Arkadego Fiedlera książka „Jutro na Madagaskar"   . Powierzono mu misję rządową mającą zbadać możliwości kolonizacyjne wyspy. A działo to się w 1937 roku i z góry była to mało realne – pozyskanie Madagaskaru. Jako ciekawostka historyczna ma wielkie znaczenie. Sam major Lepecki urodził się w Kluczkowicach był synem Leopolda i Bronisławy z domu Depner.Wielki podróznik, otrzymał wiele odznaczeń w tym Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari czy Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski. Celowo pomijam tu polityczny cel wyprawy i kogo miano tam przesiedlać. O tym poczytajcie sobie we własnym zakresie. Pomysł przedwojenny Francji i Polski zakończył się na wyprawie wyżej opisanej jak i dyskusjach, a wybuch II Wojny Światowej zamknął temat na dobre.

Madagaskar i jego chyba najbardziej aktualna wizytówka 

Sam Jakub był wnuczkiem Gotthard Kettler ostatniego mistrza krajowego inflanckiego zakonu krzyżackiego.

Gotthard Kettler - ostatni mistrz krajowego inflanckiego zakonu krzyżackiego.

Gotthard Kettler to bardzo ważna postać bo zarówno on jak i jego poprzednik takie wielki mistrz zakonu Wilhelm von Fürstenberg w XVI wieku  z naszym ostatnim z Jagiellonów Zygmuntem II Augustem ( synem Zygmunta I Starego i Bony Sforzy) podpisali pakt antymoskiewski (traktat pozwolski) . Przerodziło się to następnych latach po najazdach wojsk Iwana Groźnego Inflant tym ,że rządzone przez niego ziemie przekazał pod opiekę Wielkiego Księstwa Litewskiego a w finale  1561 roku po sekularyzacji (zeświecczenie)  zgodził się na inkorporację (wcielenie) do Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Powstało Księstwo Kurlandii i Semigalii wspomnienie na początku wpisu.

Zdjęcia : Internet

Źródla danych : Wikipedia,Historia bez cenzury ( audycja i książka o tej samej nazwie), Youtube

Nie sposób przejechać obojętnie przez tą cudowność bardzo starej wsi Borowa. Zawsze jadąc do pracy choć na chwilę zwalniam by poczuć ducha przeszłości i zażyć piękna natury tej miejscowości. 

Legenda głosi, że miejscowość podzieliła Wisła na od strony Radomia - Borowiec i od strony Bobrownik Borową. Coś w tym jest , bo na starych mapach rzeczywiście widnieje miejscowość Borowiec.....

Postanowiłem udać się pod krzyż w szczerym polu przy drodze prowadzącej do wsi Matygi. A dokładnie do gospodarstwa przed Matygami. 

Początek drogi do wsi Matygi w stronę krzyża

Studiując mapy i zapiski w książkach poświęconych historii lokalnej można wyczytać i określić, że tam gdzie gospodarstwo istniała miejscowość Kudłów. Z map dostępnych choćby z 1786 czy 1808 jest to spora wieś. Po 1850 roku ukazuje się w tym miejscu już folwark Matygi. Znika z map i znalezionych póki co zapisków przeze mnie.

Ze analizowanych przeze mnie dostępnych materiałów w postaci książek o regionie pojawia się Kudłów w zapiskach i działaniach Adama Kotowskiego( zmarł 21 listopada 1693 r W Klementowicach) - stolnika wyszogrodzkiego, syna pańszczyźnianego chłopa, który na dworze Jana Wielopolskiego zrobił karierę i uzyskał najpierw szlachectwo szwedzkie w w 1659 r.a w 1673 roku polskie. Cytuję z książki "Bobrowniki 1485-1988" ( Ks. J. Zychora, E.Wąsik,A.Wójcicki) : " Dominikanom warszawskim darował za życia dobra : Borowę [..] i Kudłów[...] ....."

Sad owocowy przy drodze do Matyg, krzyża

Następna informacja pochodzi z książki " Dęblin szkice z dziejów miejscowości i okolicy" (K.Kurzypa), gdzie autor przytacza taką treść :

"Dobra dęblińskie zostały nazwane w ukazie donacyjnym z 20 czerwca 1840 r. "Sieło Iwanowskie".........Iwan Paskiewicz nabył na własność w publicznej licytacji w Trybunale Cywilnym 

Lubelskim w drodze działów w dniu 30 stycznia 1843 r. szlecheckie dobra ziemskie Borowa ze wsiami Kudłów i Matygi."

Droga do Matyg ( dawniej droga do Kudłowa) i krzyż

Co do samych Matyg to kilka informacji jakie na szybko udało mi się pozyskać.

Sama wieś przeżyła wiele zmian jej administracyjnego i własnościowego położenia i przynależności. Kiedyś nazywała się Rybaki, gdyż wielu mieszkańców parało się rybołówstwem. Sama miejscowość powstała w XV w. i od początku była wsią dziedziczną. Właścicielami byli m.in. Wielopolscy, Paskiewiczowie, Mierzejewscy.  W 1789 roku Matygi sąsiadowała z Gołębiem lecz już pod koniec I połowy XIX wieku wymieniano ją tylko jako folwark Matygi ( w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. VI: Malczyce – Netreba. Warszawa 1885.) w tym czasie najprawdopodobniej wieś była włączona do folwarku Borowina. w 1927 r. dawny folwark Matygi funkcjonował pod nazwą Borowina. Po II Wojnie Światowej oba te majątki rozdzielono a ziemia matycka została przekazana mieszkańcom Gołębia. Owi mieszkańcy założyli wieś i wrócili do jej historycznej nazwy - Matygi. Reasumując :

Obecna wieś Matygi znajduje się w miejscu folwarku, a na miejscu historycznej wsi Matygi jest miejscowość Borowina.Ciekawostką może być fakt, że w przyległym jeziorze Matyckim w 2006 roku złowiono piranie i sprawa była znana na całą Polskę. Samo jezioro powstało z dawnego koryta Wisły.

Krzyż w szczerym polu...

Dalej poszukuję informacji co się działo z miejscowością Kudłów i kiedy wytarła się z map i mam nadzieję, że nie z pamięci starszych.

Krzyż w polu wraz z drogą do niego uwieczniłem dzisiaj. Opis krzyża pochodzi z grupy FB Wsie Lubelszczyzny - historia i tradycje" : 

Metalowy, wysoki krzyż z figurą Jezusa Ukrzyżowanego, rzymskokatolicki, prawdopodobnie z 2009 r.- na borowskich polach tzw. ,,dzierżawy'', na gruncie Pana A.Stefaniaka. 

,,Według przekazu tutejszych mieszkańców, fundatorem krzyża jest syn więźnia obozu w twierdzy dęblińskiej, z czasów II wojny światowej. Więzień ten żarliwie modlił się i prosił Boga o przeżycie, a w podzięce obiecał ufundować 10 krzyży.Przetrwał pobyt w obozach i wojnę, nie zdążył jednak wywiązać się ze swojej obietnicy.Wolę zmarłego ojca wypełnił syn''.

,,Piękno kapliczek, figur i krzyży przydrożnych''.Gmina Puławy. Góra Puławska 2014.str.21.

156 rocznica Powstania nad powstaniami w Polsce. Powstanie Styczniowe. O nim już tyle napisano, że przytaczam tylko cytat z manifestu - odezwy Komitetu Centralnego Narodowego :

"....Tak, Ty wolność Twoją, niepodległość Twoją, zdobędziesz wielkością takiego męztwa, świętością takich ofiar, jakich Lud zaden nie zapisał jeszcze na dziejowych kartach swoich. Powstającej Ojczyznie Twojéj dasz bez zalu, słabości i wahania, wszystką krew, zycie i mienie, jakich od Ciebie zapotrzebuje..."

Manifest Tymczasowego Rządu Narodowego, 22.I.1983 roku

Ach co to za miejscowość te Bobrowniki. Lokowane już w 1485 roku - jako miasto prywatne Stanisława Tarły syna Zakliki. O mieście napiszę niedługo, bo historia ciekawa i burzliwa ,ale i smutna zarazem. 

Dziś o mostach i przeprawach promowych w Bobrownikach. Postarałem się przedstawić w sposób graficzny. Mam nadzieję, że przypadnie wam do gustu. 

Zdjęcia i na podstawie książki - "Bobrowniki 1485- 1988" oraz strony Internetowej http://schwung.cba.pl/.