• Grupa PINO
  • Prv.pl
  • Patrz.pl
  • Jpg.pl
  • Blogi.pl
  • Slajdzik.pl
  • Tujest.pl
  • Moblo.pl
  • Jak.pl
  • Logowanie
  • Rejestracja

Blog o przyrodzie, naturze, śpiewaniu, historii

Kategorie postów

  • aktywność sportowa (13)
  • basonia (1)
  • bobrowniki (4)
  • bochotnica (12)
  • bonow (2)
  • borowa (16)
  • borowina (5)
  • chrząchów (1)
  • chrząchówek (1)
  • ciekawostki (23)
  • cmentarze (21)
  • delegacyjny i podróżniczy splen (5)
  • dęblin (27)
  • drozdówko (1)
  • epidemie (6)
  • filozofia (68)
  • gołąb (5)
  • góra puławska (3)
  • historia (132)
  • jaroszyn (1)
  • józefów (1)
  • karczmiska (1)
  • kleszczówka (1)
  • końskowola (7)
  • kurów (1)
  • Łęka (1)
  • maciejowice (1)
  • matygi (4)
  • młyny i wiatraki (25)
  • mosty i przeprawy (3)
  • nieciecz (1)
  • obłapy (1)
  • opatkowice (1)
  • osmolice (1)
  • parchatka (8)
  • piskory (1)
  • podzamcze (1)
  • pożó (8)
  • przyroda (46)
  • puławy (50)
  • rodzinne strony (55)
  • rudy (4)
  • sieciechów (3)
  • sielce (1)
  • skoki (6)
  • skowieszyn (7)
  • smaki ryb w puławach (2)
  • spiew (12)
  • starowice (1)
  • technika (5)
  • trzcianki (1)
  • wąwolnica (1)
  • wieprz (2)
  • wierzchoniów (1)
  • wieże wodne- ciśnień (7)
  • wisła (8)
  • witoszyn (1)
  • włostowice (2)
  • wojciechów (2)
  • wolka nowodworska (1)
  • wólka gołebska (6)
  • wskaźniki artyleryjskie (1)
  • wyznania religijne (18)
  • zbędowice (2)
  • ziemia szczecinecka (1)
  • Życie (56)

Strony

  • Strona główna

Linki

  • Bez kategorii
    • Blog o własnej wędlinach....
  • Bieganie inie tylko
    • Maratończyk i jego przemyślenia
  • Historia
    • Fortyfikacje
    • I WŚ Puławy
    • Interaktywne stare mapy
    • O cmentarzach , dworkach
  • Historia lokalna
    • Dawne Puławy
    • I Wojna Światowa
    • Kompendium wiedzy o Gołębiu
    • Poznaj Lublin
    • Skoki i Borowa
    • Świetny blog o historii regionu
    • Wszystko o Sieciechowie
    • Wyjdź z pociągu
    • Zabytki, zaułki, zakątki ...
  • proces technologiczny
    • Procesy technologiczne
  • Przyroda
    • Blog leśniczego

Historia lokalna - Żdżary była wieś szlachecka...dzielnica...

  

Żdżary – była wieś szlachecka…

Dziś każdy łamie sobie język od wymówienia nazwy tej byłej wsi szlacheckiej – Źdżary. Dziś dzielnicy Dęblina. Ustawą z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi zniosła gminy, wprowadzając mniejsze od nich terytorialnie gromady. Powstałą gromadę Dęblin w którą m.in. weszły Żdzary. Już miesiąc później Rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów ( 7 październik 1954) gromada Dęblin uznano za miasto z dniem 13 listopada 1954. Co ciekawe powiat Ryki powstał 2 lata później ( włączono miasto Dęblin do niego) , gdzie siedzibą powiatu była wieś Ryki. By zmienić ten stan rzeczy w 1957 roku przywrócono im status miasta.

Daje się wyczuć ten klimat byłeś wsi szlacheckiej. Przygodę z nią zacząłem i w sumie skończyłem na ulicy Środkowej, ale i zahaczyłem ulicę Kocką. To właśnie tu mieściła się ta miejscowość. Od razu urzekła mnie cudowna i dotychczas najstarsza odwiedzona przeze mnie kapliczka odnowiona ale skromna w swojej postaci z 1909 r. Murowana zwieńczona krzyżem stalowym z krucyfiksem. W części górnej wizerunek twarzy Chrystusa . Brak tablicy, jedynie inskrypcja „ Fundator M.Korda 1909 R”.

 

Znicze i kwiaty oraz ład i porządek sugeruje, że kapliczka jest bliska sercu parafian. Mijam siłownię na świeżym powietrzu w tle płynie rzeczka Irenka a za nią widać Osiedle Jagiellońska. Zabudowania drewniane mieszają się z murowanymi. Na krzyżowaniu z ulicą Partyzantów stoi piękna i odnowiona kapliczka murowana. Zwieńczona krzyżem murowanym z krucyfiksem. W części środkowej ornamentyka roślinna i wizerunek aniołka. Poniżej w niszy figurka Maryjna, pod nią tablica z inskrypcją : „ Fundator Gromada Żdżary 1952”. Przyozdobiona wstążkami jest znacznym wyróżnikiem tej części urbanistycznej miasta. Brzask i świt dnia potęguje klimat poznawczy i uświadamia mnie , że tyle się tu wydarzyło przez te ponad 500 lat istnienia miejscowości.

 

Jeszcze Kocka i szybka retrospekcja w stronę Krasnoglin ( młodej bo XIX wiecznej wsi związanej z cegłą – tą na Twierdzę ) i krzyż. Krzyż niespotykany na prywatnej posesji, obielony. Zwieńczony stalowym krzyżem ten krzyż. Krucyfiks wydaje się tak mały został umieszczony na skrzyżowaniu belek. Daszek nad nim zniszczony i jakby dodatkowo potęgował jego mękę na krzyżu. Ruszam do pracy. Jestem zadowolony i naładowany innym światem Dęblina. Bardzo pozytywnie.

 

Historycznie Żdżary nazywane były Zdzary, Zdzar czy Mieleszówka była wsią szlachecką. Już w spisie, akcie uposażenia kościoła w Bobrownikach figuruje w roku 1497 roku. Pewnie powstanie wsi była związana z coraz to większym osadnictwem przy Dęblinie. Bo jest wzmiankowana także w 1508 roku a przy niej w dość bliskim sąsiedztwie powstały w 1515 roku wieś szlachecka Mierzwiączka, czy Kleszczówka. Nazwa teraźniejsza pojawia się w 1595 roku. Do 1929 roku ( utworzenie parafii w Dęblinie pw św. Piusa V – sprowadzona z Łosic nieczynnego kościółka pounickiego za 150000 zł)należała do parafii w Bobrownikach. W XVI wieku areał wsi Żdżary wynosił 5 półłanków – 75 morgów. 1 morga - około 0,56 ha. W XVII wieku w 1683 roku wieś posiadała 2 i pół łana. W spisie inwentarza klucza dęblińskiego z 1799 roku ( „Inwentarz dóbr Dęblin 1799”) Żdżary należały do folwarku Dęblin i pisadały 8 właścian czynszowych i 1 7 włościan pańszczyźnianych. Włościanie czynszowi płacili czynsz do dworu i byli zwolnienie z obowiązku pańszczyzny. Przed uwłaszczeniem wieś Żdżary zgodnie z pomiarem Stafana Ogilby ( pomiar w latach 1840/41) posiadała 498 margów i 281 prętów. Z spisy Ogliby dowiadujemy się , że w XIX wieku wieś miała karczmę, w samej miejscowości żyło 21 włościan. Ciekawe są nazwy gruntów w owym czasie np. „Pole Ciemne, pastwisko Zabikowagać czy łąka w Przechodzie.

Można także przytoczyć ciekawą informację, że w owym czasie ( 1854 roku) zabrano 12 morgów i 1 7 prętów z areału wsi na rzecz ludności chrześcijańskiej osiedlającej się w Osadzie Irena.

 

 

Dziś zapewne niewielu jej mieszkańców  tej dzielnicy Dęblina pamięta historię tej wsi. Być może są i tacy co z chęcią jeszcze uzupełnią i dopowiedzą – z chęcią posłucham i zanotuję. 

 

Pamiętajmy ,że bliskość Getta utworzonego w drugiej połowie 1940 roku czy niemieckiego nazistowskiego obozu pracy przymusowej czynnego od sierpnia 1942 r. do lutego 1943 r. w Dęblinie przy ul. Lipowej wywarło ogromne piętno na te tereny. Ta smutna i tragiczna historia połączona z śmiercią dziesiątków tysięcy jeńców głównie radzieckich na Twierdzy i nie tylko stawia teraźniejszy  Dęblin jako miasto i miejsce martyrologii , tej bardzo okrutnej i smutnej. Całe szczęście te czasy minęły. Miasto i Żdżary dźwignęły się z kolan i co roku pięknieją.

Zdjęcia własne.2019. Opis powstał na podstawie "Dęblin Szkicez iejów iejscowości i okolicy" oraz "Bobrowniki 1488-1988".wycinki z map 1785 i 1850.

02 kwietnia 2019   Komentarze (2)
historia   dęblin   Żdżary  
Izkpaw | Blogi